VHO- Với việc giao trả 512 trong tổng số khoảng 1.130 hiện vật văn hóa và di vật lịch sử thời Vương quốc Benin trước đây (Nigeria ngày nay) cho Nigeria, chính phủ Đức bắt đầu thực hiện thỏa thuận mà hai bên đã ký kết cách đây không lâu, sau quá trình thương thảo về việc để cho những di sản văn hóa lịch sử này trở lại cố hương.

 Một số hiện vật văn hóa thời Vương quốc Benin được Đức trao trả cho Nigeria

 Bị thực dân Anh cướp đi từ thời các nước châu Phi bị chính quyền thực dân châu Âu đô hộ (từ thế kỷ XVIII đến đầu thế kỷ XX), thông qua nhiều con đường khác nhau, các hiện vật đã trở thành đồ sở hữu của chính quyền, cá nhân, tổ chức và nằm trong viện bảo tàng ở nhiều nước châu Âu, trong đó có Đức. Việc hồi hương những di sản đặc biệt này trở thành chuyện lớn đối với không chỉ Nigeria mà còn đối với cả châu Phi, đơn giản bởi chúng là một phần quan trọng của hồn cốt các dân tộc, một bộ phận hữu cơ của bản sắc văn hóa và lịch sử ở “Lục địa đen”.

Từ nhiều năm nay, các nước thuộc địa đã không ngừng nỗ lực để đòi chính quyền thực dân xưa trả lại những báu vật văn hóa và lịch sử của dân tộc mình. Nhưng trên thực tế, Tansania, Togo hay Namibia trước đây cùng nhiều quốc gia châu Phi khác đến nay vẫn vấp phải sự bất hợp tác từ phía nhiều quốc gia châu Âu trong việc xử lý vấn đề thuộc về quá khứ lịch sử này. Chính vì thế, mọi kết quả đạt được đều có ý nghĩa rất quan trọng đối với họ.

Xưa nay, chưa có quốc gia châu Âu nào từng chiếm hữu thuộc địa tự giác trao trả lại những di vật lịch sử và văn hóa mà họ đã cướp đi. Tuy nhiên, thời thế đã thay đổi, ở châu Phi đã hình thành phong trào đấu tranh quyết liệt về chính trị, pháp lý và ngoại giao, đòi các nước châu Âu phải trả lại những báu vật nói trên. Thực chất ở đây không chỉ có đơn thuần vấn đề quyền sở hữu theo nghĩa của câu Của Caesar phải trả lại cho Caesar mà còn bao hàm cả vấn đề trách nhiệm pháp lý quốc tế, đạo lý và chính trị trước lịch sử và nhân loại. Các quốc gia này phải xử lý ổn thỏa và dứt điểm mọi vướng mắc lịch sử với các nơi từng bị họ xâm chiếm thì mới có thể cạnh tranh ảnh hưởng được với các nước khác, đồng thời được các đối tác trên thế giới tin cậy. Việc hồi hương những báu vật văn hóa và lịch sử của các nước châu Phi đã trở nên không còn gì có thể cản trở nổi!

Báu vật lịch sử và văn hóa của các nước châu Phi được hồi hương không có nghĩa là thế giới bên ngoài không còn có thể tiếp cận chúng. Di sản văn hóa và lịch sử riêng của mỗi quốc gia trong thế giới hiện đại, toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế ngày nay đã trở thành bộ phận hữu cơ của các giá trị văn hóa và lịch sử chung của toàn nhân loại. Chính phủ các quốc gia liên quan đã có những thỏa thuận thích hợp để phát huy giá trị di sản thông qua công nghệ số và hình thức cho mượn để trưng bày, giới thiệu ở các viện bảo tàng tại nhiều nơi trên thế giới.

Di vật văn hóa, lịch sử là nhân chứng và hình ảnh đại diện cho các nền văn hóa cũng như thời kỳ lịch sử. Việc hồi hương chúng phục vụ cho việc hóa giải và hòa giải bất hòa trong quá khứ giữa các quốc gia liên quan, giúp họ cùng nhau kiến tạo thời kỳ quan hệ mới. Như thế, đồng thời cũng là tiến hành bắc cây cầu kết nối giữa quá khứ và hiện tại ở cả các nước châu Phi và các nước châu Âu. 

VÂN YẾN