Menu
  1. Chính trị
  2. Văn hóa
  3. Nghệ thuật
  4. Giải trí
  5. Du lịch
  6. Thể thao
  7. Gia đình
  8. Kinh tế
  9. Ẩm thực
  10. Đời sống
  11. Nhịp sống số
  12. Pháp luật
  13. Thế giới

Chính trị

28 Tháng Ba 2024

Thực hiện hỗ trợ cho nghệ nhân có hoàn cảnh khó khăn: Khó như tìm đường lên trời

Thứ Hai 12/12/2022 | 10:41 GMT+7

VHO- Hội nghị tổng kết việc thực hiện Nghị định số 62/2014/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xét tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân” (NNND), “Nghệ nhân ưu tú” (NNƯT) trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể, khu vực phía Nam vừa được Bộ VHTTDL tổ chức cuối tuần qua tại TP.HCM.

Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy

Nhiều địa phương cho biết, quy định về xét tặng danh hiệu NNND, NNƯT hiện nay cũng còn một số bất cập. Đáng chú ý, chính sách đãi ngộ cho nghệ nhân có hoàn cảnh khó khăn, thu nhập thấp hiện đang gặp nhiều gian nan khi triển khai thực hiện.

Việc xét tặng danh hiệu còn chồng chéo, trùng lặp vì…

Theo Vụ Thi đua khen thưởng, triển khai thực hiện Nghị định số 62, từ năm 2016 đến 2022, Bộ VHTTDL đã tổ chức được 3 đợt xét tặng danh hiệu NNND, NNƯT. Kết quả có 1.881 nghệ nhân đã được phong tặng danh hiệu, bao gồm 131 NNƯT được phong tặng danh hiệu NNND và 1.750 nghệ nhân được phong tặng NNƯT (trong đó năm 2022 có 65 NNND và 563 NNƯT).

Việc tôn vinh danh hiệu đã góp phần động viên các nghệ nhân tiếp tục nghiên cứu, sưu tầm, gìn giữ và quan trọng hơn là truyền dạy cho thế hệ trẻ những giá trị di sản văn hóa phi vật thể mà họ đang nắm giữ, góp phần quan trọng vào sự nghiệp gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, bản sắc văn hóa của dân tộc. Đồng thời góp phần nâng cao nhận thức của toàn xã hội đối với công tác bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể nói riêng, di sản văn hóa nói chung. Nghị định số 62 quy định về xét tặng danh hiệu NNND, NNƯT trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể là căn cứ pháp lý quan trọng để xét, tôn vinh và có chính sách đãi ngộ với các cá nhân đang nắm giữ kỹ năng, bí quyết thực hành, có đóng góp trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể của đất nước. Trên cơ sở các quy định về xét tặng danh hiệu NNND, NNƯT trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể tại Nghị định số 62, Bộ LĐ,TB&XH đã trình Chính phủ ban hành Nghị định 109/2015/NĐ-CP về việc hỗ trợ đối với NNND, NNƯT có thu nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn…

Bên cạnh những ưu điểm, quy định về xét tặng danh hiệu NNND, NNƯT hiện nay cũng còn một số bất cập, hạn chế. Các ý kiến cho rằng, về đối tượng xét tặng, hiện nay có 2 Nghị định của Chính phủ quy định về việc xét tặng danh hiệu NNND, NNƯT. Nghị định số 62/2014/NĐ-CP ngày 25.6.2014 quy định về xét tặng danh hiệu NNND, NNƯT trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể (Bộ VHTTDL là cơ quan thường trực trong công tác xét tặng). Cùng với đó là Nghị định số 123/2014/NĐ-CP ngày 25.12.2014 của quy định về xét tặng danh hiệu NNND, NNƯT trong lĩnh vực thủ công mỹ nghệ (Bộ Công thương là cơ quan thường trực trong công tác xét tặng). Qua thực tế xét tặng cho thấy đối tượng nghệ nhân nghề thủ công truyền thống có thể nộp hồ sơ đề nghị xét tặng danh hiệu ở cả lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể hoặc đề nghị xét tặng danh hiệu ở lĩnh vực thủ công mỹ nghệ. Điều này dẫn đến việc cùng một danh hiệu NNND, NNƯT đã gây nên sự bất cập, chồng chéo, trùng lặp trong công tác xét tặng do tiêu chí để xét danh hiệu của 2 nghị định này có những điểm khác biệt trong khi cùng hướng đến một danh hiệu vinh dự Nhà nước.

Nghị định số 62 còn có một số quy định chưa cụ thể như căn cứ xác định mốc thời gian hoạt động trong nghề; số lượng học trò đào tạo được, giải thưởng do cơ quan nào khen tặng… Ngoài ra, việc xây dựng hồ sơ đòi hỏi phải có minh chứng như băng, đĩa hình, ảnh mô tả tri thức và kỹ năng đang nắm giữ, hoặc các giấy tờ liên quan tới giải thưởng. Trong quá trình xây dựng hồ sơ không đủ tính thuyết phục do còn thiếu nhiều minh chứng nên hồ sơ bị loại dù thực tế bản thân có nhiều đóng góp cho việc trao truyền di sản văn hóa phi vật thể. Bản tóm tắt thành tích của Hội đồng cấp tỉnh chưa thể hiện rõ tri thức và kỹ năng mà nghệ nhân đang nắm giữ cũng như quá trình thực hành di sản của nghệ nhân. Bên cạnh đó, về thành viên tham gia Hội đồng cấp tỉnh, có một số Hội đồng cấp tỉnh chưa ưu tiên mời các cá nhân có chuyên môn liên quan đến lĩnh vực chuyên ngành; thiếu các nhà nghiên cứu về loại hình di sản văn hóa phi vật thể tham gia Hội đồng…

Theo Vụ Thi đua khen thưởng, ngày 15.6.2022, Quốc hội đã thông qua Luật Thi đua, Khen thưởng có hiệu lực thi hành từ ngày 1.1.2024. Để xây dựng các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật, ngày 1.8.2022, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 917/QĐ-TTg, trong đó phân công Bộ VHTTDL chủ trì soạn thảo Nghị định quy định về xét tặng danh hiệu NNND, NNƯT đối với 7 loại hình văn hóa phi vật thể (thay thế Nghị định số 62/2014/NĐ-CP). Để xây dựng dự thảo Nghị định, ngày 10.10.2020, Bộ VHTTDL đã có công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị tổng kết thực hiện Nghị định số 62. Tính đến ngày 22.11, Bộ đã nhận được báo cáo của 51/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

 TP.HCM trao tặng danh hiệu NSND, NSƯT và NNND, NNƯT đợt 2 năm 2019

Lúng túng triển khai chính sách đãi ngộ nghệ nhân

Theo Sở VHTT TP.HCM, quy định về chế độ hỗ trợ cho nghệ nhân hiện chỉ có Nghị định 109/2015/NĐ-CP về hỗ trợ NNND, NNƯT có thu nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn. Tuy nhiên, qua rà soát các đối tượng NNND, NNƯT trên địa bàn TP thì không có nghệ nhân nào đáp ứng đủ tiêu chí để được hưởng hỗ trợ mặc dù thực tế có một số nghệ nhân hoàn cảnh khó khăn và bệnh tật hiểm nghèo.

Vì thế, Sở VHTT TP kiến nghị Bộ VHTTDL xem xét bổ sung quy định chế độ hỗ trợ cho NNND, NNƯT và điều chỉnh mức quy định hỗ trợ đối với nghệ nhân có hoàn cảnh khó khăn. Ông Thạch Chane Vitu, Phó phòng quản lý Văn hóa - Du lịch (Sở VHTTDL Trà Vinh) cũng cho hay, Sở đã nghiên cứu chính sách hỗ trợ cho các nghệ nhân theo Nghị định 109, nhưng rất lúng túng khi triển khai. Bà Nguyễn Thị Bích Phượng, Phòng Quản lý văn hóa (Sở VHTTDL Đắk Lắk) cho biết, trên địa bàn hiện nay 100% nghệ nhân có thu nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn, trong đó chỉ 20% nghệ nhân có thu nhập mức 2 triệu đồng/tháng, còn lại là mức thấp hơn. Để tháo gỡ vấn đề này hiện Sở đang tham mưu HĐND tỉnh có chính sách cho nghệ nhân sau khi được phong tặng, tuy nhiên có vướng về cơ sở pháp lý. “Khi trình đề nghị HĐND thông qua thì có tham khảo một số nghị quyết các tỉnh ban hành, tuy nhiên để nghị quyết này được thông qua cũng rất gian nan, chúng tôi đã làm 3 năm rồi… Do đó Đắk Lắk đề nghị trong nghị định mới thì Bộ đưa vào nội dung này để các địa phương thuận lợi hơn khi xây dựng các quy định”, bà Phượng đề xuất. Ngoài ra, đại diện Sở VHTTDL Đắk Lắk cũng nói thêm, địa bàn tỉnh có nhiều di sản văn hóa phi vật thể, thế nhưng đến nay chỉ mới có 44 NNƯT, chưa có NNND, số lượng này còn khiêm tốn. Lý do là tiêu chí để xét tặng danh hiệu cần phải có giải thưởng, huy chương, tuy nhiên các nghệ nhân không được tham dự hội thi, liên hoan, hoặc nếu có tham gia chỉ ở cấp độ địa phương và vùng, cho nên tiêu chí giải thưởng bị hạn chế.

Bà Dương Lê Phương, Trưởng phòng Quản lý văn hóa (Sở VHTT Đà Nẵng) cũng cho biết, địa phương gặp khó khăn khi áp dụng Nghị định 109, căn cứ theo quy định này thì Đà Nẵng không có trường hợp nào đạt để được hỗ trợ. “Bên cạnh đó, hiện nay chế độ hỗ trợ cho nghệ nhân khi trình diễn là 150.000 đồng/ngày, ngoài ra không có chế độ ăn uống hay xăng xe, trong khi các nghệ nhân phải bỏ cả ngày đi trình diễn, gián đoạn công ăn việc làm… điều này gây thiệt thòi rất lớn cho nghệ nhân. Chúng tôi có xây dựng nhiều nghị quyết nhưng luôn vướng các quy định khác”, bà Phương cho hay. Đại diện các địa phương cũng mong muốn Bộ VHTTDL hỗ trợ công tác tập huấn, nâng cao trình độ tri thức cho lực lượng nghệ nhân và cả cán bộ quản lý văn hóa trong công tác thực thi.

Trước những trăn trở và kiến nghị của các địa phương, Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy cho biết rất trân trọng và sẽ tiếp thu tất cả ý kiến của đại biểu, đặc biệt là những khó khăn vướng mắc và đề xuất với cơ quan chủ trì là Bộ VHTTDL có các giải pháp tháo gỡ trong thời gian tới. “Ý kiến nhiều nhất của các đại biểu mà chúng tôi cho rằng cũng là trăn trở của lãnh đạo Bộ VHTTDL, đó là chế độ chính sách, đãi ngộ dành cho các nghệ nhân. Đây là điều mà trước đây Bộ cũng đã nhận rất nhiều ý kiến đề xuất thẳng thắn và trao đổi, đề nghị, thậm chí của lãnh đạo cấp cao, làm sao chế độ đãi ngộ cho nghệ nhân được thỏa đáng hơn. Bởi vì khi nghệ nhân được tôn vinh, bên cạnh niềm tự hào, thì trách nhiệm cộng đồng của các nghệ nhân sẽ nâng cao hơn. Nếu có chế độ đãi ngộ phù hợp thì việc tổ chức các lớp truyền dạy cho thế hệ trẻ được thuận lợi hơn; có chế độ động viên để nghệ nhân yên tâm giữ nghề, tham gia các hoạt động bảo tồn và phát huy di sản văn hóa tại cộng đồng…

Cho nên về nội dung này chúng tôi xin tiếp thu. Bộ VHTTDL sẽ phối hợp cùng Bộ LĐ,TB&XH cùng xây dựng, đề xuất với Chính phủ sửa đổi Nghị định 109/2015/NĐ-CP về việc hỗ trợ đối với NNND, NNƯT có thu nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn”, Thứ trưởng nhấn mạnh.

 Ý kiến nhiều nhất của các đại biểu mà chúng tôi cho rằng cũng là sự trăn trở của lãnh đạo Bộ VHTTDL, đó là chế độ chính sách, đãi ngộ dành cho các nghệ nhân. Đây là điều mà trước đây Bộ cũng đã nhận rất nhiều ý kiến đề xuất thẳng thắn và trao đổi, đề nghị, thậm chí của lãnh đạo cấp cao, làm sao chế độ đãi ngộ cho nghệ nhân được thỏa đáng hơn...

(Thứ trưởng TRỊNH THỊ THỦY)

 THÙY TRANG

Print

Hãy Đăng nhập hoặc Đăng ký đăng nhận xét.

Danh mục bài viết

«Tháng Ba 2024»
T2T3T4T5T6T7CN
26
27
28
29
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
293031
1234567

© BÁO VĂN HÓA ĐIỆN TỬ
Cơ quan chủ quản: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
Giấy phép Báo điện tử số: 422/GP-BTTTT cấp ngày 19.8.2016
Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa. Mọi hành động sử dụng nội dung đăng tải trên Báo điện tử Văn hóa tại địa chỉ www.baovanhoa.vn phải có sự đồng ý bằng văn bản của Báo điện tử Văn hóa.
Liện hệ quảng cáo: 024.22415051

Tổng Biên tập:NGUYỄN ANH VŨ

Phó tổng Biên tập: PHAN THANH NAM

Phó tổng Biên tập: NGUYỄN VĂN MƯỜI

Tòa soạn: Số 33 ngõ 294/2 Kim Mã, phường Kim Mã, quận Ba Đình, TP Hà Nội
Điện thoại: 024.38220036 - FAX: 024.38229302
Email: baovanhoa@fpt.vn

Close 2024 Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa
Back To Top