VHO - Ngày 25.2, Lễ đón nhận Quyết định của Thủ tướng Chính phủ với bảo vật quốc gia Thạp đồng văn hóa Đông Sơn và ra mắt Bảo tàng Hoàng gia Nam Hồng đã diễn ra tại thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh.

Lãnh đạo Cục Di sản văn hoá và UBND tỉnh Bắc Ninh trao Quyết định của Thủ tướng Chính phủ công nhận Bảo vật quốc gia Thạp đồng văn hóa Đông Sơn cho đại diện Bảo tàng Hoàng gia Nam Hồng. Ảnh: Thanh Thương

Đến dự có lãnh đạo Cục Di sản văn hoá (Bộ VHTTDL); lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh.

Thạp đồng văn hóa Đông Sơn ở Bảo tàng Hoàng gia Nam Hồng được Thủ tướng Chính phủ công nhận là bảo vật quốc gia đợt 11 năm 2022. 

Thạp đồng văn hóa Đông Sơn ở Bảo tàng Hoàng gia Nam Hồng do ông Nguyễn Thế Hồng ở phường Đình Bảng, thành phố Từ Sơn sở hữu là sản phẩm đặc trưng, tiêu biểu của văn hóa Đông Sơn, phân bố chủ yếu tại vùng núi trung du và đồng bằng của các con sông lớn ở miền Bắc Việt Nam. Thạp đồng văn hóa Đông Sơn cơ bản còn nguyên thân thạp, chỉ một số chỗ nhỏ bị sửa chữa. Hoa văn trang trí sắc nét, rõ ràng. Toàn bộ thạp phủ lớp sơn hơi xanh gỉ đồng ngả vàng. Căn cứ vào hình dáng, kỹ thuật chế tác và đặc biệt là hoa văn trang trí, thạp đồng này thuộc giai đoạn văn hóa Đông Sơn. Niên đại cách ngày nay 2.200-2.300 năm (thế kỷ 3-2 trước Công nguyên).

Một trong những điểm độc đáo của thạp đồng văn hóa Đông Sơn tại Bảo tàng Hoàng gia Nam Hồng là hoa văn động vật trên các băng trang trí. Trong số này, tại băng thứ 21 có trang trí 14 con thú (giống chồn/cáo) với 11 con đuôi thẳng, 3 con đuôi cong, mỗi con có chiều dài dao động từ 8- 8,5cm. Đây cũng là băng hoa văn chính, trung tâm của thạp đồng. Đàn 14 con thú này nối đuôi nhau chạy ngược chiều kim đồng hồ. Thú có miệng dài, thân dài và cong, đuôi dài to, bốn chân có móng rõ ràng, phía sau đầu có bờm (mào) dài.

Bảo vật quốc gia Thạp đồng văn hóa Đông Sơn được trưng bày tại Bảo tàng Hoàng gia Nam Hồng (thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh)

Hội đồng Di sản quốc gia đánh giá đây là những con thú được đúc trong tư thế vận động, cong mình như đang chạy đuổi theo nhau, theo chiều ngược kim đồng hồ. Điều này tạo cho người xem cảm giác đang chuyển động. Đó là nghệ thuật thể hiện động trong tĩnh, được nghệ nhân đúc đồng thời Đông Sơn vận dụng vô cùng hiệu quả. Đây là chiếc thạp đồng Đông Sơn duy nhất hiện biết ở Việt Nam có trang trí băng hoa văn này.

Theo thống kê của các nhà nghiên cứu, hiện nay ở nước ta phát hiện được hơn 235 chiếc thạp đồng. Thạp đồng văn hóa Đông Sơn của Bảo tàng Hoàng gia Nam Hồng là một trong những chiếc thạp còn nguyên vẹn hiện biết cho tới nay. Đây là một tác phẩm đẹp hoàn hảo, hoa văn trên thạp sắc nét, độc đáo, được bố cục cân đối, hài hòa mang đặc trưng của văn hóa Đông Sơn.

Theo thống kê của các nhà nghiên cứu, hiện nay ở nước ta phát hiện được hơn 235 chiếc thạp đồng. Thạp đồng văn hóa Đông Sơn của Bảo tàng Hoàng gia Nam Hồng là một tác phẩm đẹp hoàn hảo, hoa văn trên thạp sắc nét, độc đáo, được bố cục cân đối, hài hòa mang đặc trưng của văn hóa Đông Sơn. Thạp đồng đóng góp một hiện vật đặc sắc, góp phần làm tăng thêm giá trị của kho tàng thạp đồng Văn hóa Đông Sơn ở Việt Nam. Qua đó đóng góp tư liệu mới, xác thực cho việc tìm hiểu và nhận thức lịch sử - văn hóa thời dựng và giữ nước đầu tiên của dân tộc.

Các hoa văn trên nắp thạp đồng Đông Sơn

Bảo tàng Hoàng Gia Nam Hồng được thành lập theo Quyết định số 2019/QĐ- UBND ngày 2.12.2017 của UBND tỉnh Bắc Ninh, có địa chỉ tại thành phố Từ Sơn nhằm phục vụ nghiên cứu, sưu tầm bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa Việt Nam và thế giới; tổ chức trưng bày giới thiệu các bộ sưu tập, tài liệu có giá trị tiêu biểu trong và ngoài nước phục vụ nhu cầu tham quan nghiên cứu và hưởng thụ của nhân dân.

Hiện bảo tàng đang sở hữu và lưu giữ khoảng 5.000 hiện vật có giá trị về văn hóa, nghệ thuật và lịch sử. Các hiện vật được chia thành 6 bộ sưu tập gồm: Bộ sưu tập đồ đồng thuộc thời kỳ văn hóa Đông Sơn; bộ sưu tập gốm Việt Nam qua các thời kỳ như thời Lý, Trần,  Lê, Nguyễn... ; bộ sưu tập đồ sứ (bát, đĩa, ấm chén, khay đựng đồ, chum, thống)... ; bộ sưu tập hiện vật là các đồ gỗ dùng của các gia đình vua, chúa, quan lại, địa chủ thời phong kiến của Việt Nam; bộ sưu tập được chế tác từ ngà voi; bộ sưu tập đồng hồ gồm các đồng hồ với nhiều kiểu dáng khác nhau được sản xuất từ thế kỷ XIX, XX có xuất xứ từ Pháp, Đức…

NGUYỄN THỊ THANH