VH- Ngày 30 tháng 4 lại đến. Chúng ta gọi ngày này là Ngày chiến thắng.

Trước hết, đây là Ngày chiến thắng của Hòa bình. Ngày 30.4.1975 là ngày kết thúc của chiến tranh, ngày bắt đầu của hoà bình. Cho dù vẫn còn một vài cuộc xung đột biên giới, nhưng hoà bình về cơ bản đã được xác lập trên đất nước ta. Và cho đến ngày hôm nay, nền hoà bình mong đợi đã kéo dài hơn 40 năm.

Nếu kháng chiến là để mang lại hoà bình, thì hoà bình mang lại tất cả. Tất cả những gì chúng ta có được hôm nay về bản chất đều là thành tựu của hoà bình. Một cuộc sống ngày càng no đủ hơn, thịnh vượng hơn; một xã hội ngày càng văn minh hơn, hiện đại hơn… tất cả đều nhờ hoà bình mà có. Hoà bình là giá trị thiêng liêng và to lớn nhất. Nếu chúng ta đã phải tiến hành chiến tranh, phải hy sinh xương máu của hàng triệu người vì nó, thì cần phải làm tất cả để đừng bao giờ mất nó nữa vì chiến tranh.

Thứ hai, Ngày 30 tháng 4 là ngày Chiến thắng của Thống nhất. Lịch sử của dân tộc ta trong hàng trăm năm qua đã có quá nhiều những sự chia cắt, phân ly. Mỗi sự chia cắt đều cứa ngang qua con tim người Việt, đều mang lại khổ đau và mất mát cho muôn triệu kiếp người. Sông Bến Hải là sự chia cắt sau cùng và cũng đau đớn tột cùng. Với Ngày chiến thắng 30.4, Bến Hải không còn chia cắt nữa. Dòng sông đã chảy trở lại như bao dòng sông trên đất Việt. Đất nước mở ra dài rộng từ mũi Cà Mau đến địa đầu Móng Cái cho tất cả mỗi người Việt chúng ta. Ở đâu bạn cũng có thể tìm kiếm việc làm và mưu cầu hạnh phúc. Ở đâu bạn cũng có thể thờ cúng tổ tiên, và thực hành niềm tin tôn giáo của mình. Khi sự ngăn cách sau cùng về chiến tuyến bị dỡ bỏ, thì những sự ngăn cách khác đều bị thoái lui ngày một nhiều hơn và không gì ngăn cản nổi. “Nước Việt Nam là một! Dân tộc Việt Nam là một!”. Lời nói của Bác Hồ phản ánh không chỉ một ý chí, mà còn- một hiện thực đang hình thành, một hiện thực đang hiện hữu ngày càng nhiều hơn trên đất nước hôm nay. Và mở rộng khối đại đoàn kết và tiến hành hòa giải dân tộc là nền tảng để giữ gìn thành tựu vĩ đại của 30.4.

Hơn 40 năm nhìn lại, ngày 30.4 còn cho chúng ta thấy rằng tất cả bắt đầu bằng Ngày chiến thắng. Những ước mơ cháy bỏng về công bằng, dân chủ, văn minh đã từng là nguồn động lực to lớn thôi thúc hàng triệu người Việt xông ra trận tuyến. Thế nhưng, những giá trị nói trên không đương nhiên đến cùng với Ngày chiến thắng. Ngày chiến thắng chỉ tạo ra những điều kiện quan trọng nhất là hoà bình, độc lập, tự do để chúng ta thực hiện những ước mơ cháy bỏng của mình mà thôi. Nghĩa là sau những nỗ lực to lớn để thắng trong chiến tranh, những nỗ lực to lớn hơn lại cần phải có để thắng trong hoà bình. Rủi ro lớn nhất ở đây là sức nặng của vinh quang trong quá khứ. Thực tế cho thấy vượt qua cái bóng của vinh quang là điều không dễ. Tuy nhiên, chúng ta đang từng bước vượt qua. Cái giá phải trả cho việc áp dụng kinh nghiệm của chiến tranh cho công cuộc xây dựng hoà bình nhờ vậy đã được giảm thiểu. Còn tinh thần quyết thắng và ý chí vươn lên mạnh mẽ của 30.4 lại được phát huy.

Cứ sau mỗi 30.4, Ngày chiến thắng lại lùi xa mãi vào quá khứ. Theo số liệu thống kê, hơn một nửa dân số của nước ta là những người dưới 30 tuổi. Điều này có nghĩa là đối với đa số người Việt đang sống hôm nay, 30.4 chỉ là một sự kiện lịch sử được nghe kể lại. Và vì thế, chúng ta cần phải gìn giữ và phát huy tối đa giá trị tinh thần mà Ngày chiến thắng 30.4 để lại cho dân tộc. Đó là một trong những điều kiện quan trọng để thấu hiểu và bảo tồn mãi mãi nền hoà bình và sự thống nhất non sông mà chúng ta đang có.

TS. NGUYỄN SĨ DŨNG