Menu
  1. Chính trị
  2. Văn hóa
  3. Nghệ thuật
  4. Giải trí
  5. Du lịch
  6. Thể thao
  7. Gia đình
  8. Kinh tế
  9. Ẩm thực
  10. Đời sống
  11. Nhịp sống số
  12. Pháp luật
  13. Thế giới

Văn hóa

28 Tháng Ba 2024

Xâm phạm “Dài tập” bản quyền tác giả trong mỹ thuật: Họ có thể làm được gì ngoài... bức xúc?

Thứ Tư 13/05/2020 | 10:28 GMT+7

VHO- Nhóm facebook “Phản đối xâm phạm bản quyền hội họa” sau một thời gian thành lập đã nhận được sự hưởng ứng của đông đảo giới nghề, báo chí và công chúng yêu mỹ thuật. Cho đến nay, nhóm vẫn tiếp tục đăng tải những thông tin về các vụ việc xâm phạm bản quyền tác giả trong lĩnh vực mỹ thuật.

 Một bức tranh ghi tên danh họa Bùi Xuân Phái nhưng nét vẽ ngô nghê được đưa lên sàn đấu giá ở Pháp Ảnh: DROUOT

Có điều, tình hình vẫn không khá hơn so với thời điểm trước, vấn nạn xâm phạm bản quyền tranh, mạo danh danh họa để bán tác phẩm giá cao ra thị trường trong nước và quốc tế vẫn tiếp tục diễn ra. Người trong cuộc ngán ngẩm, bất bình nhưng không biết làm gì khác ngoài sự bức xúc.

Vẫn là những câu chuyện dài nhiều tập

Một trong những vụ việc vừa được chia sẻ trong group “Phản đối xâm phạm bản quyền hội họa” là những bức xúc của các họa sĩ, nhà nghiên cứu mỹ thuật khi những bức tranh xấu xí được ký giả tên danh họa để bán giá cao ra thị trường quốc tế kiếm lời. Theo đó, một nhà đấu giá ở Pháp đã đưa lên sàn đấu online một số bức tranh của các danh họa Việt Nam, trong khi giới chuyên môn nhận định chất lượng tranh quá kém, lại được gắn tên các danh họa của nền mỹ thuật Đông Dương. Đơn cử, bức tranh được ghi tên danh họa Bùi Xuân Phái nhưng nét vẽ ngô nghê, không có bất cứ một đặc trưng nào của tranh Bùi Xuân Phái; hay một bức tranh giả khác gắn tên họa sĩ Nguyễn Tiến Chung, Giải thưởng Hồ Chí Minh về VHNT, tác giả thuộc thế hệ họa sĩ mỹ thuật Đông Dương…

Cách đây không lâu, danh họa Nguyễn Thụ ở tuổi 90 cũng phải lên tiếng kêu cứu đồng nghiệp giúp tháo gỡ vướng mắc liên quan tới việc mạo danh trên các sàn đấu giá quốc tế. Dù cả đời không sáng tác một bức sơn mài nào nhưng một vài sàn đấu giá online của Pháp lại đưa lên những bức sơn mài có thông tin tác giả là họa sĩ Nguyễn Thụ.

Giới hội họa tiếp tục bức xúc, bởi đã là “lần thứ n” tên tuổi của các tác giả bị làm giả và được rao bán trên các sàn đấu giá. Họa sĩ Bùi Trọng Dư, người khởi xướng thành lập nhóm “Phản đối xâm phạm bản quyền hội họa” cho rằng, qua các vụ “tranh rởm” từ các nhà đấu giá cho thấy, hoặc các chuyên gia của nhà đấu giá quá kém, hoặc cố tình làm ngơ để trục lợi. Sao chép, làm nhái tác phẩm nghệ thuật nói chung và xâm phạm bản quyền mỹ thuật nói riêng qua nhiều thập kỷ đến nay vẫn là câu chuyện dài nhiều tập. Hệ lụy của vấn nạn này đã làm giảm giá trị thị trường nghệ thuật, đánh mất niềm tin từ các nghệ sĩ, nhà sưu tập và công chúng.

Cần niềm tin và cả chế tài nghiêm khắc

Theo PGS.TS Bùi Thị Thanh Mai, Phó Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, sự lừa đảo phổ biến nhất trong nghệ thuật là giả mạo tác phẩm, hoặc bán tác phẩm nghệ thuật với mục đích lừa gạt bằng cách gán nó cho một nghệ sĩ có tác phẩm được bán giá cao trên thị trường. Sự giả mạo có thể là hành động như thêm chữ ký trên tranh, thay đổi bản thảo, sao chép, vi phạm bản quyền, sử dụng trái phép tác phẩm của người khác... Bà Bùi Thị Thanh Mai nhận định, lợi ích kinh tế là động lực phổ biến nhất cho việc làm giả tác phẩm mỹ thuật.

Trong bối cảnh niềm tin cạn kiệt khi liên tiếp các vụ việc xâm phạm bản quyền tác giả mỹ thuật xảy ra, sự ra đời của Trung tâm Giám định và Triển lãm tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh (thuộc Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, Bộ VHTTDL) đã mang đến nhiều kỳ vọng cho công chúng và giới nghề. Nhưng khi đi vào hoạt động mới thấy “đời không như là mơ”, công tác giám định thật - giả các tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh không được lạc quan như chờ đợi. Theo họa sĩ Vi Kiến Thành, nguyên Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, có tình trạng này là bởi giám định tác phẩm mỹ thuật nhiếp ảnh tại Việt Nam là công việc hoàn toàn mới, chưa có tiền lệ, chưa có kinh nghiệm và chưa có máy móc, trang thiết bị kỹ thuật. Hoạt động giám định đang là nhu cầu cần thiết để xác định tính nguyên gốc của tác phẩm, bản quyền tác giả trong các hoạt động mua bán kinh doanh, đặc biệt khi chúng ta đã tham gia vào thị trường chung và phải chấp nhận luật chơi của thế giới. Thế nhưng, người trong giới cũng cho rằng, khi niềm tin đã mất, sự e dè và nghi ngờ khỏa lấp đã khiến cho những tổ chức như Trung tâm giám định hoạt động gặp rất nhiều khó khăn. Thậm chí, có người còn nói: “Không có thì thiếu, có lại thừa”.

Câu chuyện về bản quyền mỹ thuật nếu muốn rạch ròi thì phải có giải pháp xử lý kiên quyết, những chế tài xử phạt nghiêm khắc. Khi mạng xã hội phát triển, các họa sĩ vừa có thêm những cơ hội quảng bá, giới thiệu tác phẩm, nhưng cũng phải đối diện thách thức vì có thể trở thành “nạn nhân” của xâm phạm bản quyền. Nhiều luật sư cho rằng, hầu hết các vụ xâm phạm bản quyền tranh khi bị phát hiện đều nhanh chóng “chìm xuồng”, do các tác giả chưa làm đúng trình tự pháp luật và thiếu quyết tâm đi đến tận cùng của sự việc.

Đấu tranh đẩy lùi những vụ việc xâm phạm bản quyền tác giả, ở lĩnh vực nào cũng vậy, sẽ không chỉ góp phần xây dựng, thúc đẩy môi trường sáng tạo lành mạnh cho các văn nghệ sĩ mà còn góp phần lan tỏa những giá trị tích cực, đưa những tác phẩm nghệ thuật có giá trị cao vào đời sống. Trong mỹ thuật, bối cảnh của thời đại công nghệ số và hội nhập quốc tế đã tạo môi trường khiến cho việc xâm phạm bản quyền có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Bởi vậy, càng đòi hỏi các tác giả không chỉ cần thể hiện tâm huyết, tài năng mà còn phải có sự kết hợp hài hòa giữa bổn phận sáng tạo và trách nhiệm công dân. Tại một cuộc gặp gỡ của những người làm nghề bàn về vấn đề bản quyền hội họa, nhiều họa sĩ từng bày tỏ mong muốn có một án phạt làm điểm để thức tỉnh thị trường và nhận thức của những đối tượng đang kiếm lời bất chính trên thương hiệu của các họa sĩ. Họa sĩ Đào Hải Phong cho rằng, muốn bảo vệ thị trường mỹ thuật thì điều đầu tiên là phải thức tỉnh công chúng, chính họ phải kỹ càng hơn trong sự thưởng ngoạn của mình. Bên cạnh đó, những nhà sưu tập nghiêm túc cũng cần tinh tế, sành sỏi hơn, không sưu tập đồ giả. Bởi đây chính là đối tượng “nuôi” sự sống còn của hội họa.

Theo Cục Bản quyền tác giả, hệ thống các quy định pháp luật về quyền tác giả, quyền liên quan tại Việt Nam trong thời gian qua đã từng bước được sửa đổi, hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu thực thi trong nước và quá trình hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan vẫn còn diễn ra ở các lĩnh vực với những hình thức và mức độ vi phạm khác nhau. Vì vậy, ngoài các giải pháp về hoàn thiện hệ thống thể chế, chính sách pháp luật thì câu chuyện tôn trọng bản quyền tác giả vẫn cần tiếp tục được tuyên truyền, tác động mạnh vào ý thức của người dân, chủ thể hưởng thụ những giá trị sáng tạo của nghệ thuật chân chính. 

 HÀ PHƯƠNG

Print

Danh mục theo ngày

«Tháng Ba 2024»
T2T3T4T5T6T7CN
26
27
28
29
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28293031
1234567

© BÁO VĂN HÓA ĐIỆN TỬ
Cơ quan chủ quản: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
Giấy phép Báo điện tử số: 422/GP-BTTTT cấp ngày 19.8.2016
Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa. Mọi hành động sử dụng nội dung đăng tải trên Báo điện tử Văn hóa tại địa chỉ www.baovanhoa.vn phải có sự đồng ý bằng văn bản của Báo điện tử Văn hóa.
Liên hệ quảng cáo: 024.8220036

Tổng Biên tập: NGUYỄN ANH VŨ

Phó tổng Biên tập: PHAN THANH NAM

Phó tổng Biên tập: NGUYỄN VĂN MƯỜI

Số 33 ngõ 294/2 Kim Mã, phường Kim Mã, quận Ba Đình, TP Hà Nội
Điện thoại: 024.38220036 - FAX: 024.38229302
Email: baovanhoa@fpt.vn

Close 2024 Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa
Back To Top