VHO- UBND thành phố Hà Nội mới có văn bản số 506/UBND-ĐT gửi Bộ VHTTDL, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội và các Bộ, ngành liên quan xem xét và có ý kiến đối với phương án tổng mặt bằng ga ngầm C9 để làm cơ sở báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, chỉ đạo. Và Bộ VHTTDL cũng vừa có văn bản phản hồi...

Theo đó, UBND TP Hà Nội đã giao cho các cơ quan chuyên môn rà soát, nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Bộ VHTTDL tại văn bản số 1412/BVHTTDL-DSVH ngày 4.4.2021, đặc biệt tập trung nghiên cứu điều chỉnh các phương án hướng tuyến, vị trí ga C9 theo nguyên tắc đảm bảo an toàn kỹ thuật chạy tàu, hạn chế tối đa ảnh hưởng đến dân cư khu vực phố cổ và đảm bảo an toàn tuyệt đối cho công trình di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Hồ Hoàn Kiếm theo chỉ đạo của Thủ tướng tại phần III, mục 5 Thông báo số 72/ TB-VPCP ngày 2.4.2021 của Văn phòng Chính phủ.

 Phối cảnh cửa lên xuống số 1 của ga ngầm C9

Nghiên cứu bố trí ga C9 ra ngoài vùng bảo vệ II của di tích Hồ Hoàn Kiếm

Văn bản cho biết, sau quá trình nghiên cứu khoa học, kỹ lưỡng và thận trọng, UBND TP Hà Nội xác định 3 phương án quy hoạch tổng mặt bằng ga ngầm C9 có tính khả thi như sau: Phương án 1, nghiên cứu bố trí ga C9 ra ngoài vùng bảo vệ II của di tích Hồ Hoàn Kiếm theo các nguyên tắc: Không điều chỉnh hướng tuyến trong phạm vi khu dân cư với mốc tim tuyến và hành lang an toàn đã được phê duyệt và công bố từ năm 2013, có thể điều chỉnh ở các khu đất công cộng; áp dụng bán kính cong nhỏ nhất, độ dốc lớn nhất đảm bảo tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật của dự án đã được phê duyệt.

Trong trường hợp khó khăn, bán kính cong đoạn đi ngầm có thể sử dụng R=250m để đảm bảo yêu cầu thi công cũng như bố trí ga trên đường cong và các công trình phụ trợ tại vị trí hạn chế mặt bằng; kết cấu nhà ga ngầm có thể trùng với ranh giới vùng bảo vệ II (phần khác nằm ngoài vùng bảo vệ II) của di tích quốc gia đặc biệt Hồ Hoàn Kiếm; các công trình phụ trợ (tháp thông gió, cửa lên xuống…) đảm bảo phù hợp với quy hoạch kiến trúc cảnh quan khu vực xung quanh di tích quốc gia đặc biệt Hồ Hoàn Kiếm. Từ những nguyên tắc đó, phương án 1 cụ thể như sau: Ga ngầm C9 được điều chỉnh thành ga xếp chồng 4 tầng có kết cấu thân ga trùng với ranh giới vùng bảo vệ II, dài 202,4m, rộng 15m, sâu khoảng 31m, một phần ke ga và thân nhà ga nằm trong đường cong bán kính R=800m, bên dưới đường Đinh Tiên Hoàng phía trước Tổng công ty Điện lực Hà Nội và trụ sở HĐND - UBND TP Hà Nội; chiếm dụng khoảng 25m2 đất trụ sở UBND TP để đảm bảo thi công, kết cấu ga cách tòa nhà gần nhất khoảng 3m. Công trình phụ trợ được bố trí chung trong mặt bằng của Tổng công ty Điện lực Hà Nội như phương án ban đầu gồm tháp làm mát, phòng máy phát điện, cửa lên xuống cho người khuyết tật, tháp thông gió số 1 (cao 13m) và cửa lên xuống số 1.

Tuy nhiên, do ga ngầm 4 tầng sâu hơn, dài hơn yêu cầu và thiết bị phụ trợ nhiều hơn nên đòi hỏi diện tích mặt bằng, quy mô tòa nhà phụ trợ lớn hơn phương án đề xuất ban đầu. Để có đủ không gian bố trí các công trình phụ trợ này cần diện tích khoảng 705m2 trong khu đất của EVN Hà Nội, tăng 260m2 so với phương án đề xuất ban đầu. Cửa lên xuống số 2 và tháp thông gió số 2 được bố trí tại Tổng công ty Điện lực miền Bắc trên đường Trần Nguyên Hãn như phương án ban đầu. Đoạn tuyến hầm từ sau ga C8 đi song song đồng mức đến phố Đồng Xuân rồi chuyển dần sang kết cấu xếp chồng đến ga C9; đoạn tuyến đi dưới khu dân cư từ phố Hàng Ngang đến phố Đinh Tiên Hoàng có sử dụng một số đoạn cong để vi chỉnh vị trí tim tuyến bên trong hành lang đã phê duyệt; đoạn tuyến dưới đất công cộng từ gần đền Bà Kiệu phải điều chỉnh ra ngoài hành lang đã phê duyệt, đi bên dưới đền Bà Kiệu, áp dụng bán kính cong R=250m để đảm bảo yêu cầu kỹ thuật trước khi vào ga C9. Sau ga C9, tuyến hầm dần dần chuyển sang đi song song đồng mức dưới phố Đinh Tiên Hoàng - Hàng Bài đến ga C10…

Cũng theo văn bản này, phương án 2 (phương án ban đầu), ga C9 được đặt trước trụ sở Tổng công ty Điện lực Hà Nội, dưới vườn hoa bờ Hồ Hoàn Kiếm. Ga dài 150m; rộng 21,4m và sâu 20m; đỉnh ga cách mặt đất khoảng 2,5m. Nhà ga có 4 cửa lên xuống, xây theo mô hình 3 tầng song song đồng mức. Tầng trên cùng là sảnh, ở giữa là khu vực kỹ thuật và dưới cùng là nơi đón trả khách. Dự kiến tổng chi phí xây dựng đoạn từ ga C8 đến C10 là 3.870 tỉ đồng. Ưu điểm của phương án 2 là hướng tuyến ngầm và quy hoạch tổng mặt bằng ga C9 phù hợp với quy hoạch được duyệt. Việc này giúp tránh được rắc rối, khiếu kiện pháp lý khi đổi hướng tuyến, diện tích giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, phương án này đang bị phản đối do phần lớn nhà ga và một cửa lên xuống nằm trong vùng bảo vệ II của khu di tích quốc gia đặc biệt Hồ Hoàn Kiếm. Bộ VHTTDL và một số chuyên gia cho rằng vị trí này vi phạm Luật Di sản văn hóa.

 Quy hoạch mặt bằng ga C9 theo phương án 2

Bộ VHTTDL nói gì?

Phương án 3 là phương án bỏ ga ngầm C9 (hoặc có thể xem xét xây dựng trong tương lai. Theo đó, do đoạn tuyến từ C8 đến C10 dài khoảng 2,6 km nên để đảm bảo an toàn khi vận hành, khai thác..., trong cả hai trường hợp này đều bắt buộc phải có tháp thông gió và lối thoát hiểm cho hành khách khi xảy ra trường hợp khẩn cấp tại khoảng giữa đoạn hầm từ ga C8 đến ga C10. Cũng tại văn bản này UBND thành phố Hà Nội cho biết, để đảm bảo không xâm phạm vùng bảo vệ II của di tích Hồ Hoàn Kiếm, tư vấn bố trí giếng thông gió, thoát hiểm (ngầm) tại ngã ba giữa phố Hồ Hoàn Kiếm và Đinh Tiên Hoàng kích thước 22,4m x 16m, chiều dài hầm từ Giếng đến ga C8 và C10 lần lượt là 1.149m và 1.112m, được trang bị cầu thang, quạt thông gió hầm, trung tâm điều khiển động cơ... cần giải phóng mặt bằng khoảng 19m² phục vụ thi công.... Trường hợp xây dựng ga C9 sau khi tuyến đã đi vào vận hành, khai thác là hết sức khó khăn, phức tạp về kỹ thuật, về đảm bảo an toàn hành khách, chi phí xây dựng, thiết bị tăng cao và thời gian thi công kéo dài.

Góp ý cho các phương án trên, ngày 17.3 Bộ VHTTDL có văn bản số 857/BVH-DSVH gửi UBND thành phố Hà Nội đối với phương án vị trí ga ngầm C9 thuộc tuyến đường sắt đô thị thứ 2 đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo. Văn bản nêu rõ, liên quan đến dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị thành phố Hà Nội nói chung và phương án bố trí nhà ga C9 nói riêng do thành phố Hà Nội đề xuất, từ năm 2008 đến nay, Bộ VHTTDL đã thể hiện quan điểm xuyên suốt trong các văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ và gửi đến UBND thành phố Hà Nội, cụ thể nghiên cứu các phương án bố trí nhà ga, tịnh tiến thân ga về phía Đông đường Đinh Tiên Hoàng (cách xa bờ phía Đông của Hồ Hoàn Kiếm và nằm ngoài khu vực khoanh vùng bảo vệ II của Di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn)...

Còn đối với các phương án nêu tại văn bản số 506/UBND-ĐT và Báo cáo nghiên cứu bổ sung, văn bản trả lời của Bộ VHTTDL cho biết: Việc nghiên cứu, phát triển phương án 1 (cụ thể: ga ngầm C9 được điều chỉnh thành ga xếp chồng 4 tầng; thân ga và ống hầm không xâm phạm đến khu vực khoanh vùng bảo vệ II của di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn; các công trình phụ trợ, các lối lên, xuống của ga ngầm sẽ được ưu tiên nằm ngoài khoanh vùng bảo vệ II của di tích Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn; yêu cầu bố trí các công trình phụ trợ nhà ga không ảnh hưởng đến khu vực khoanh vùng bảo vệ I của di tích đền Bà Kiệu;...) có nhiều ưu việt so với phương án 3. Phương án 1 có thể đáp ứng yêu cầu ít gây ra ảnh hưởng bất lợi đối với các di tích và cảnh quan, môi trường - sinh thái trong khu vực; tuân thủ pháp luật về di sản văn hóa và pháp luật liên quan; đồng thời, xử lý hài hòa được mối quan hệ giữa bảo tồn và phát triển Thủ đô. 

 VŨ DƯƠNG