VHO- UBND tỉnh Quảng Ngãi đã ban hành kế hoạch thực hiện Chương trình trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2021-2025.

Tỉnh Quảng Ngãi đặt mục tiêu mỗi năm có ít nhất 70% trẻ em tự kỷ nặng được điều trị, giáo dục, phục hồi chức năng và trợ giúp phù hợp tại các cơ sở phục hồi chức năng và trợ giúp xã hội

Muôn nỗi nhọc nhằn
Ông B.P.Q ở phường Quảng Phú (TP.Quảng Ngãi) có hai cháu trai sinh đôi đều mắc bệnh tự kỷ. Gần 1 năm qua, ông Q đã cho hai cháu học tập tại Trung tâm Hỗ trợ phát triển Giáo dục hòa nhập tỉnh, với mong muốn các cháu mình có thể phát triển như trẻ bình thường. “Cha mẹ hai cháu chia tay từ khi các cháu gần 2 tuổi, để các cháu lại cho ông bà ngoại nuôi dưỡng đến nay. Ông bà lo làm việc để có tiền nuôi các cháu nên cũng không mấy để ý vì vẫn thấy các cháu vui chơi bình thường, chỉ là hơi chậm nói hơn so với trẻ em cùng trang lứa. Đến khi các cháu đi học lớp 1 thì có nhiều biểu hiện lạ, gia đình cho đi khám thì biết 2 cháu đều mắc chứng tự kỷ…”, ông Q tâm sự. Đến nay dù chưa thể bình thường như những trẻ khác nhưng qua thời gian được điều trị, hỗ trợ tại Trung tâm, các cháu đã có tiến bộ hơn trước rất nhiều.

Hai cháu của ông Q được điều trị, hỗ trợ tại Trung tâm Hỗ trợ phát triển Giáo dục hòa nhập tỉnh nên tiến bộ rất nhiều

Còn bà N.T.M ở huyện Mộ Đức dù ở tuổi 80, nhưng hàng ngày vẫn phải chăm nom người con trai đã hơn 40 tuổi mắc bệnh tâm thần nhiều năm nay. “Bình thường cháu nó rất hiền lành, dễ tính nhưng trời nắng nóng cháu hay phát bệnh. Hiện nay cộng đồng xã hội vẫn còn nhiều người có thái độ kỳ thị, chưa thực sự cảm thông với những người mắc chứng bệnh như cháu …”, bà M trải lòng. Đây cũng là nỗi niềm chung của nhiều phụ huynh, gia đình có con em, người thân không may mắc các chứng tự kỷ, tâm thần, rối nhiễu tâm trí hiện nay. 
“Hiện nay vẫn còn nhiều trẻ tự kỷ, những người mắc các chứng trầm cảm, tâm thần không được phát hiện sớm, không coi trọng hoặc vì nhiều lý do đã bị bỏ qua dẫn tới bỏ lỡ giai đoạn vàng trong can thiệp khiến cho tình trạng ngày càng nghiêm trọng. Chương trình trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2021 - 2025 sẽ tiếp tục tạo cơ hội cho những đối tượng này hòa nhập cộng đồng tốt hơn, giảm gánh nặng chi phí chăm sóc, chữa trị cho gia đình và xã hội”, Trưởng phòng Bảo trợ xã hội và Giảm nghèo, Sở LĐ-TB&XH tỉnh Nguyễn Hoàng Chi cho hay.
Nhiều giải pháp hỗ trợ
Năm 2022, lần đầu tiên Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Quảng Ngãi tổ chức lớp dạy nghề làm chổi đót cho những người bị bệnh tâm thần, và đây cũng  là một trong những cách trị liệu hiệu quả cho người bệnh. Cùng với học nghề, người bệnh còn được nhân viên công tác xã hội chăm sóc tận tình, giúp cải thiện sức khoẻ và sớm hoà nhập cộng đồng.

Lớp dạy nghề làm chổi đót cho những người bị bệnh tâm thần

Giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Quảng Ngãi đặt mục tiêu mỗi năm có ít nhất 400 người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí được hỗ trợ hướng nghiệp, lao động trị liệu tại cơ sở trợ giúp xã hội. Chị Lê Thị Bảy, Nhân viên Trung tâm Công tác xã hội tỉnh Quảng Ngãi chia sẻ: “Một số đối tượng khi tinh thần bất ổn mà họ được hoạt động tay chân, họ được làm việc như thế này, thì họ sẽ phát triển về mặt tinh thần sẽ thỏa mái hơn, họ chia sẻ tâm tư nguyện vọng giúp cho các cán bộ ở đây nắm bắt được tâm tư đó và sẽ giúp đỡ rất nhiều cho các đối tượng này”.
Trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi hiện có hơn 7.800 người bị bệnh tâm thần, trẻ em tự kỷ, người rối nhiễu tâm trí. Giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Quảng Ngãi đặt mục tiêu mỗi năm có ít nhất 80% người tâm thần, 80% trẻ em tự kỉ và người rối nhiễu tâm trí được tiếp cận các dịch vụ y tế dưới các hình thức khác nhau. Có ít nhất 70% trẻ em tự kỷ nặng được điều trị, giáo dục, phục hồi chức năng và trợ giúp phù hợp tại các cơ sở phục hồi chức năng và trợ giúp xã hội.
Trung tâm Hỗ trợ Phát triển Giáo dục Hoà nhập tỉnh, nơi cung cấp các dịch vụ giáo dục hòa nhập có chất lượng cho học sinh khuyết tật dạng tâm thần, trẻ tự kỷ và rối nhiễu tâm trí. Mỗi năm Trung tâm nhận chăm sóc và nuôi dạy cho gần 100 trẻ bị khiếm thính và tự kỉ. Bình quân mỗi năm có khoảng 20 em được hỗ trợ hoà nhập cộng đồng.
Ông Trần Văn Thế, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Phát triển Giáo dục Hòa nhập tỉnh Quảng Ngãi cho biết: “Bằng các kiến thức và kĩ năng tổ chức cho các cháu rèn luyện ngay tại trung tâm, và thường xuyên phối hợp với các cơ sở giáo dục, để khuyến khích phụ huynh cũng như nhà trường đón nhận các em cũng như bổ sung kiến thức và tổ chức hoạt động dạy học ngay tại cơ sở, ngay tại gia đình cho các em”.
Qua khảo sát, phần lớn các gia đình có người tâm thần, trẻ tự kỉ, người rối nhiễu tâm trí đều có hoàn cảnh khó khăn. Hiện các chương trình, chính sách dành cho những trường hợp này cũng còn nhiều bất cập. Đặc biệt, do tác động kéo dài của đại dịch COVID-19, số lượng người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí có chiều hướng gia tăng nhưng chưa được trợ giúp kịp thời.

Lớp tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ và nhân viên làm công tác xã hội

Tiến sỹ Nguyễn Đức Hữu, Giảng viên Khoa Công tác xã hội, Trường Đại học Công đoàn cho biết: “Chúng ta cần có sự thay đổi từ nhiều phía, quan trọng nhất là vai trò của Nhà nước thông qua các văn bản pháp luật để hỗ trợ cho nhóm đối tượng này trong suốt cuộc đời của họ. Bản thân cộng đồng phải cần nhìn nhận đây là vấn đề của xã hội, giống như các vấn đề khác, chúng ta không có sự khác biệt trong quan hệ đối xử, tạo cơ hội cho họ để họ được hòa nhập theo đúng năng lực của họ, có như vậy thì họ mới có thể hòa nhập cộng đồng một cách bền vững”.
Chương trình trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỉ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2021 - 2025 được tỉnh Quảng Ngãi tích cực triển khai thực hiện. Sự đồng hành, hỗ trợ kịp thời của các cấp, các ngành, chính quyền địa phương và cộng đồng sẽ giúp người tâm thần, trẻ em tự kỉ và người rối nhiễu tâm trí sớm hoà nhập và có cuộc sống tươi đẹp.

NHƯ ĐỒNG