VHO- UBND tỉnh Quảng Ngãi vừa có văn bản đề nghị Bộ VHTTDL xem xét, phê duyệt phương án, bố trí ngân sách Trung ương và giao cơ quan, đơn vị trực thuộc Bộ chủ trì thực hiện công tác khảo sát, thăm dò và khai quật, trục vớt di sản văn hóa dưới nước vừa phát hiện tại vùng biển thôn Phước Thiện, xã Bình Hải, huyện Bình Sơn.

 Những cổ vật được phát hiện tại vùng biển thôn Phước Thiện, xã Bình Hải

Thực hiện văn bản số 2214/BVHTTDL-DSVH ngày 5.6.2023 của Bộ VHTTDL về việc phát hiện và xử lý bước đầu cổ vật thu giữ tại vùng biển xã Bình Hải, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã chỉ đạo Sở VHTTDL chủ trì, phối hợp với Sở Tài chính và các cơ quan, đơn vị liên quan xây dựng Phương án khảo sát, thăm dò di sản văn hóa dưới nước tại vùng biển thôn Phước Thiện, xã Bình Hải. Đồng thời, UBND tỉnh đã chỉ đạo Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh, Công an tỉnh và UBND các huyện Bình Sơn, Lý Sơn triển khai tốt công tác bảo vệ an toàn, an ninh trật tự tại khu vực phát hiện di sản văn hóa dưới nước; tăng cường tuần tra, bảo vệ khoanh vùng và ngăn chặn việc trục vớt trái phép các hiện vật trong khu vực.

Theo UBND tỉnh Quảng Ngãi, vùng biển huyện Bình Sơn được các nhà nghiên cứu nhận định có nhiều di vật, cổ vật, tàu đắm cổ chưa được tìm thấy, phát hiện. Từ năm 2012-2014, tỉnh đã tổ chức khảo sát, thăm dò khai quật, trục vớt di sản văn hóa dưới nước ở hai vùng biển Châu Thuận Biển và Vũng Tàu. Trong hai năm 2017-2018, Bộ VHTTDL đã tổ chức khảo sát, thăm dò, khai quật, trục vớt di sản văn hóa dưới nước tại vùng biển Dung Quất, huyện Bình Sơn. Việc khảo sát, thăm dò và khai quật, trục vớt di sản văn hóa dưới nước vùng biển Bình Hải trong năm 2023 là nhiệm vụ phát sinh, nằm ngoài chương trình, kế hoạch công tác của UBND tỉnh. Đồng thời, nguồn ngân sách của địa phương và đội ngũ cán bộ, chuyên gia về khảo cổ học còn hạn chế nên tỉnh Quảng Ngãi không đảm bảo thực hiện hiệu quả nhiệm vụ này trong năm 2023.

Xuất phát từ tình hình thực tế trên, để gìn giữ, bảo vệ giá trị di sản văn hóa dưới nước theo quy định, UBND tỉnh đề nghị Bộ VHTTDL quan tâm xem xét, phê duyệt phương án, bố trí ngân sách Trung ương và giao cơ quan, đơn vị thuộc bộ chủ trì khảo sát, thăm dò, khai quật trục vớt di sản văn hóa dưới nước ở vùng biển thôn Phước Thiện, xã Bình Hải. Theo phương án, UBND tỉnh Quảng Ngãi đề xuất vị trí thăm dò, khảo sát tàu cổ đắm tại vùng biển thôn Phước Thiện với diện tích 10.000m², trong thời gian 15 ngày kể từ ngày bắt đầu được phép khảo sát. Mục tiêu của việc thăm dò nhằm xác định tọa độ, hình dạng, kích thước, trữ lượng hàng hóa trên tàu để có phương án khai quật khảo cổ học tàu cổ đắm ở Phước Thiện theo đúng luật định và quy trình nghiên cứu khảo cổ học dưới nước.

Với đặc thù vị trí tàu cổ đắm nằm cách xa bờ 3 hải lý, độ sâu trên dưới 60m, trong vùng dòng hải lưu trôi chảy mạnh nên việc thi công khảo sát, thăm dò cần có đội thợ lặn chuyên nghiệp, trang thiết bị phù hợp. Quảng Ngãi xây dựng phương án khảo sát kết hợp giữa thợ lặn và robot lặn, sử dụng đèn soi chiếu dưới nước công suất lớn kết hợp camera bề mặt hiện trạng đáy biển để khảo sát tàu cổ đắm. 

NHƯ ĐỒNG