VHO- Nhân kỷ niệm 75 năm ngày sinh (1948-2023) và 35 năm ngày mất (1988-2023) của tác giả Lưu Quang Vũ, Nhà hát Kịch Việt Nam sẽ ra mắt chương trình nghệ thuật Thói đời - Lưu Quang Vũ: Lăng kính, sân khấu và cuộc đời, công diễn 4 vở kịch đặc sắc của cố tác giả.

 Cảnh trong vở “Người trong cõi nhớ”

 Với ngôn ngữ kịch bản cùng phong cách dàn dựng mới qua lăng kính của con người hiện tại, cố tác giả Lưu Quang Vũ sẽ “sống lại” với “những con chữ lấm lem đứng dậy từ đời thật” đúng như lời ông bộc bạch. Chương trình sẽ là một cuộc đối thoại sống động, thuyết phục và đầy quyết liệt của nhà viết kịch với khán giả đương thời.

Ngòi bút sắc vượt thời gian

Cố tác giả Lưu Quang Vũ là hiện tượng đặc sắc của sân khấu thế kỷ XX. Ông là một trong những tác giả tạo nên diện mạo cho sân khấu kịch, đưa loại hình nghệ thuật này lan tỏa sâu rộng vào đời sống văn hóa của người Việt, đặc biệt là những người yêu sân khấu. Những tác phẩm của ông chặt chẽ về kết cấu, đậm tính nhân văn, đặc biệt là tính dự báo. Những người làm sân khấu đều thừa nhận, tới thời điểm này, vẫn chưa có nhà viết kịch Việt Nam nào vượt qua được tên tuổi Lưu Quang Vũ.

Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam, NSƯT Xuân Bắc nhận định: “Đã lâu lắm, Nhà hát Kịch Việt Nam mới kỷ niệm ngày mất của cố tác giả, vì vậy đúng vào dịp 35 năm ngày mất của ông, chúng tôi quyết định tổ chức biểu diễn chương trình nghệ thuật Thói đời - Lưu Quang Vũ: Lăng kính, sân khấu và cuộc đời công diễn 4 vở kịch đặc sắc của cố tác giả. Sẽ có ai đó nói kịch của Lưu Quang Vũ bị cũ, nhưng chúng tôi hoàn toàn tin tưởng vào sự thành công của đợt diễn này. Ngòi bút sắc của ông đã vượt qua khoảng cách của thời gian bằng tính dự báo. Tôi chắc chắn rằng, mỗi vở kịch sẽ là một cuộc đối thoại với khán giả vô cùng thú vị. Đúng như lời nhận định của TS Nguyễn Thị Minh Thái: Kịch là cuộc đối thoại của nhân sĩ trí thức với thời đại, với thời cuộc. Điều này đúng với tác phẩm của Lưu Quang Vũ. Đó là những nụ cười trào phúng sâu cay, đó là những câu hỏi đặt ra trong lòng các nhân vật và cũng là câu hỏi của chính những người xem. Liệu chúng ta đã làm đúng chưa? Và phải làm gì cho tốt hơn? Sự phản biện mang tính xã hội của Lưu Quang Vũ không phải tác giả nào cũng có thể làm được!”.

Đạo diễn trẻ, NSƯT Tạ Tuấn Minh góp mặt dàn dựng vở Người tốt nhà số 5 chia sẻ: “Lưu Quang Vũ mất khi ông ở độ tuổi 40 và để lại một gia sản tác phẩm đồ sộ, đây là nguồn kịch bản quan trọng cho sân khấu kịch Việt Nam. Dàn dựng kịch bản của ông luôn là thử thách cho các đạo diễn. Mỗi đạo diễn đều phải tự tìm cho mình một cách giải mã riêng. Làm mới tác phẩm không chỉ là việc thay âm nhạc, thay trang phục cho nhân vật hay tạo ra một thiết kế sân khấu mới, mà quan trọng là phải có góc nhìn và tư duy mới mẻ về một vấn đề cũ, biên tập lại, chọn những lát cắt cần nhấn mạnh để làm nổi bật giá trị tư tưởng của tác giả, đặc biệt là tính dự báo. Những vấn đề ông đặt ra chưa bao giờ cũ, thậm chí cho đến nay vẫn rất mới. Diễn lại những tác phẩm của Lưu Quang Vũ là một việc làm vô cùng ý nghĩa, chắc chắn khán giả sẽ vẫn yêu thích. Đặc biệt là các bạn trẻ khi xem kịch của Lưu Quang Vũ sẽ có những định hướng về tư duy rất tốt để có những thay đổi tích cực và không thể giữ thái độ thờ ơ, lãnh cảm”.

 Cảnh trong vở “Bệnh sĩ”

Tái hiện không gian nghệ thuật đậm chất Lưu Quang Vũ

Những vở kịch của Lưu Quang Vũ luôn toát lên vẻ giản dị mà thâm trầm, là sự đúc kết về những vấn đề muôn thuở của nhân loại như tình yêu, tình cảm gia đình, lẽ sống - chết, hạnh phúc và nhân cách con người… Những xung đột trong kịch luôn xoay quanh hỉ, nộ, ái, ố thường nhật; những khó khăn mà ai cũng từng gặp phải; những trăn trở, suy tư xuất phát từ chính mối quan hệ mật thiết giữa con người và xã hội trong thế giới nhân vật đa dạng, phong phú, đủ các hạng người... Tất cả được tổng hòa dưới lăng kính nghệ thuật riêng biệt đậm chất Lưu Quang Vũ, được chuyển tải một cách tự nhiên vào tác phẩm, và được trình diễn mãnh liệt bằng sân khấu kịch trường.

Bốn vở kịch - bốn xã hội được Lưu Quang Vũ sáng tạo sẽ tái hiện trong Chương trình nghệ thuật tháng 8 nhằm mang tới những chiêm nghiệm rõ nhất về giá trị mà Lưu Quang Vũ để lại: Bệnh sĩ, Người tốt nhà số 5, Nguồn sáng trong đời, Người trong cõi nhớ. Trong số này, có những vở được coi là rất khó dàn dựng như Người trong cõi nhớ nhưng đã được đạo diễn trẻ, NSƯT Mai Nguyên tìm ra chìa khóa giải quyết một cách thuyết phục, khiến cả những vị khán giả khó tính nhất như Ban giám khảo Liên hoan quốc tế sân khấu thử nghiệm lần thứ V năm 2022 cũng đã trao HCV cho vở diễn một cách xứng đáng.

Hoặc như câu chuyện đầy ẩn ý trong Người tốt nhà số 5 đã được đạo diễn, NSƯT Tạ Tuấn Minh khai thác triệt để giá trị nhân văn, tầng sâu tư tưởng của tác phẩm, để rồi không chỉ nhân vật mà chính khán giả cũng đặt ra câu hỏi đầy triết lý thời đại: Liệu người tốt có cần thiết không? Nhiều khi tốt cho vấn đề này lại có thể làm nguy hại cho vấn đề khác thì sao? Ranh giới con người tốt hay xấu trong kịch cũng mong manh, ngay cả người tốt chưa chắc đã hoàn hảo và cũng sẽ phải tự nhận thức và thay đổi. Người tốt nhà số 5 được trao HCV tại Liên hoan sân khấu Thủ đô lần thứ IV - 2020, NSƯT Tạ Tuấn Minh được trao giải Đạo diễn xuất sắc.

Bệnh sĩ là một trong những vở đạt doanh số biểu diễn kỷ lục, khán giả không chỉ được cười với các tình tiết, ngôn ngữ thoại vô cùng hài hước mà còn thấm được thói đời sĩ hão luôn tồn tại trong mọi thời đại. Ngược lại với Bệnh sĩ, Nguồn sáng trong đời lại khiến người xem nghẹn lòng và rơi nước mắt về câu chuyện đấu tranh tư tưởng của kỹ sư Toàn trước cái chết khi mắc bệnh hiểm nghèo: Chết phải được toàn thây hay chết để đem lại nguồn sáng cho người khác?

Chương trình Nghệ thuật Thói đời - Lưu Quang Vũ: Lăng kính, sân khấu và cuộc đời không chỉ là dịp tri ân những đóng góp của cố tác giả cho nền sân khấu nước nhà, mà còn là nơi tái hiện lại không gian nghệ thuật Lưu Quang Vũ, từ đó truyền tải những giá trị đạo đức và triết lý nhân sinh sâu sắc tới khán giả Thủ đô. Đây cũng là dịp khán giả có cơ hội được thưởng thức những tác phẩm để đời của ông, cùng sống lại những ký ức đầy xúc cảm được tái hiện trên sân khấu Nhà hát Kịch Việt Nam, số 1 Tràng Tiền, Hà Nội từ 22.7 đến 31.8. 

 THÚY HIỀN - KHÁNH LINH