VHO - Ngày 29.2 (nhằm 20 tháng Giêng năm Giáp Thìn), Ban Tổ chức các ngày lễ, kỷ niệm quận Bình Thủy, TP Cần Thơ đã long trọng tổ chức Lễ Kỷ niệm 152 năm ngày mất danh nhân văn hóa Bùi Hữu Nghĩa (Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa).

Lễ giỗ Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa đã trở thành nét văn hóa tâm linh từ nhiều năm nay trên quê hương Bình Thủy

Thủ Khoa Bùi Hữu Nghĩa, hiệu Nghi Chi - là một nhà thơ lớn, nhà soạn tuồng nổi tiếng của miền Nam vào cuối thế kỷ XIX.  Ông sinh năm 1807 tại thôn Bình Thủy, tổng Vĩnh Định, châu Định Viễn, dinh Vĩnh Trấn (nay thuộc quận Bình Thủy, TP Cần Thơ) trong một gia đình ngư dân nghèo. Năm 1835, ông đỗ thủ khoa trong kỳ thi Hương ở Trường Gia Định. Ông được triều đình nhà Nguyễn bổ nhiệm làm Tri huyện Phước Chánh, phủ Phước Long, tỉnh Biên Hòa (nay là tỉnh Đồng Nai); rồi Tri huyện phủ Trà Vang (nay thuộc tỉnh Trà Vinh). 

Ông Nguyễn Văn Hiếu (đứng giữa), Bí thư Thành ủy Cần Thơ cùng các lãnh đạo TP Cần Thơ dâng hương danh nhân văn hóa Bùi Hữu Nghĩa

Năm 1848, vì bênh vực cho dân nghèo trong vụ án “Rạch Láng Thé”, ông bị quan lại, cường hào vu oan và bị triều đình kết tội chết. Vợ ông – bà Nguyễn Thị Tồn đã ra tận kinh đô Huế kêu oan cho chồng. Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa được tha chết nhưng bị đày ra trấn thủ biên giới Vĩnh Thông (Châu Đốc). 

Năm 1858, thực dân Pháp xâm lược nước ta. Ba tỉnh miền Đông Nam kỳ rồi đến ba tỉnh miền Tây Nam kỳ lần lượt rơi vào tay thực dân Pháp trước sự thờ ơ bất lực của vua quan triều đình nhà Nguyễn. Xót xa trước cảnh mất nước, nhà tan, cụ Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa cáo quan xin về quê (Bình Thủy) mở trường dạy học, làm thơ, hốt thuốc phục vụ nhân dân, rồi tham gia phong trào yêu nước chống thực dân Pháp. Ông mất ngày 21 tháng Giêng năm Nhâm Thân (1872), thọ 65 tuổi.

Khu tưởng niệm Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa đã được Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng là di tích cấp quốc gia

Cuộc đời của cụ Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa là tấm gương sáng về sự công minh, chính trực, hết lòng vì dân, vì nước. Ông không chỉ là một nhà nho, một quan thanh liêm, chính trực, một nhà yêu nuớc; mà còn là một nhà thơ nổi tiếng trong nền văn học Việt Nam nửa cuối thế kỷ 19 - một trong những danh nhân văn hóa của đất Cần Thơ được nhân dân tin yêu, trọng phục. Tên tuổi ông tỏa sáng về tinh thần đấu tranh chống xâm lược, chống áp bức, bất công; nghĩa khí và những cống hiến to lớn cho nền văn học nước nhà là niềm tự hào không chỉ của người dân Cần Thơ mà là cả vùng Nam Bộ.

Ngày 25.1.1994, mộ Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa đã được Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng là Di tích lịch sử cấp quốc gia.

Ông Lê Phước Lợi, Phó Chủ tịch UBND quận Bình Thủy cho biết: “Lễ giỗ tổ chức ngày 21 tháng Giêng âm lịch hằng năm đã trở thành nét văn hóa tâm linh từ nhiều năm nay trên quê hương Bình Thủy, thể hiện lòng tri ân, tưởng nhớ danh nhân văn hóa Bùi Hữu Nghĩa. 

Sân khấu hóa tái hiện hình tượng Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa

Đây là niềm tự hào, là trách nhiệm và cũng là dịp để nâng cao giáo dục thế hệ trẻ truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc. Đảng bộ, chính quyền và nhân dân quận Bình Thủy luôn trân trọng, tự hào và tạo mọi điều kiện để Lễ giỗ diễn ra trang trọng, an toàn, tiết kiệm – thực sự là nơi sinh hoạt tinh thần giàu bản sắc văn hóa dân tộc của đông đảo nhân dân và du khách”.

Trong thời gian tới, quận Bình Thủy cho biết sẽ chủ động phối hợp với Sở VHTTDL TP Cần Thơ có kế hoạch tổ chức tốt việc quản lý và phát huy các giá trị của di tích; tiếp tục huy động mọi nguồn lực; quan tâm, chăm sóc, bảo vệ Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia Khu tưởng niệm Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa cho thế hệ hôm nay và mãi mãi về sau. Đến nay, Khu tưởng niệm Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa không chỉ là di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia nổi tiếng mà còn là một trong những địa điểm du lịch Cần Thơ thu hút nhiều du khách đến tham quan.

BÌNH THỦY