VHO- Sau khi nhận được ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp, Bộ VHTTDL đã nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh sửa và hoàn thiện dự thảo Dự thảo Nghị định quy định về xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT.

Ảnh minh hoạ

Rà soát, thẩm định kỹ lưỡng các nội dung cụ thể

Báo cáo thẩm định của Bộ Tư pháp cho biết, các nội dung cụ thể đã được rà soát, thẩm định kỹ lưỡng, tạo điều kiện thuận lợi cho các cấp Hội đồng và các nghệ sĩ trong quá trình làm hồ sơ đề nghị xét tặng các danh hiệu cao quý NSND, NSƯT.

Đối với quy định tại điểm b khoản 1 Điều 66 Luật Thi đua, khen thưởng giao Chính phủ quy định cụ thể “Người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật” không thuộc đối tượng là diễn viên, đạo diễn, chỉ đạo nghệ thuật, chỉ huy dàn nhạc, biên đạo, quay phim, nhạc sĩ, họa sĩ, phát thanh viên (quy định tại điểm a khoản 1 Điều 66).  Bộ Tư pháp cho rằng, dự thảo Nghị định chưa quy định cụ thể đối tượng “Người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật”.

Về nội dung này, Bộ VHTTDL cho biết, tại Tờ trình số 250/TTr-BVHTTDL ngày 29.8.2023 gửi Bộ Tư pháp thẩm định hồ sơ dự thảo Nghị định, Bộ VHTTDL đã có những giải trình cụ thể: Dự thảo Nghị định được xây dựng đúng theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Trong quá trình xây dựng dự thảo Nghị định, Bộ VHTTDL đã tích cực phối hợp với các cơ quan, ban ngành có liên quan, đặc biệt là với 9 Hội VHNT chuyên ngành Trung ương để xây dựng về đối tượng, điều kiện, tiêu chuẩn đối với cá nhân là người sáng tạo tác phẩm văn hóa, nghệ thuật.

Hồ sơ dự thảo Nghị định (dự thảo 2) đã được đăng tải trên Cổng Thông tin điện tử của Chính phủ, Cổng Thông tin điện tử của Bộ để lấy ý kiến các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Bộ VHTTDL cũng đã có văn bản gửi các Bộ, ngành, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam, các Hội VHNT chuyên ngành Trung ương, các đơn vị thuộc Bộ, các Sở VHTTDL, Sở VHTT, Hội VHNT các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương để xin ý kiến về hồ sơ dự thảo Nghị định, do các ý kiến đề xuất chưa đưa ra được cách tính thời gian hoạt động sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật phù hợp để tương đồng với cách tính thời gian của nghệ sĩ hoạt động biểu diễn nghệ thuật, cũng chưa đề xuất được tiêu chí đánh giá tác phẩm xuất sắc có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật.

Vì vậy Bộ VHTTDL tiếp tục xin ý kiến đề xuất cụ thể về đối tượng, điều kiện, tiêu chuẩn đối với cá nhân là người sáng tạo tác phẩm văn hóa, nghệ thuật.

Bộ VHTTDL cũng đã tổ chức 6 Hội nghị Tổng kết thi hành Nghị định số 89/2014/NĐ-CP và Nghị định 40/2021/NĐ-CP; đánh giá tác động về đối tượng, tiêu chuẩn, điều kiện xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT và lấy ý kiến góp ý dự thảo Nghị định tại hai khu vực phía Bắc và phía Nam. Ban soạn thảo đã nhận được trên 60 ý kiến của các đại biểu trao đổi, thảo luận trực tiếp tại các Hội nghị và 95 ý kiến góp ý bằng văn bản của các cơ quan, tổ chức có liên quan.

 Qua tổng hợp ý kiến, Bộ VHTTDL cho biết, có hai nhóm ý kiến liên quan đến việc xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT cho đối tượng “Người sáng tạo tác phẩm văn hóa, nghệ thuật”.

Nhóm ý kiến thứ nhất: đề nghị xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT cho đối tượng Nhạc sĩ sáng tác và Nhiếp ảnh gia như đề nghị của Hội Nhạc sĩ Việt Nam và Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam.

Nhóm ý kiến thứ hai không đồng ý xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT cho đối tượng “Người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật”.

Ảnh minh hoạ

Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị cân nhắc việc xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT cho đối tượng Nhạc sĩ sáng tác và Nhiếp ảnh gia vì tác phẩm của họ đang thuộc đối tượng xét tặng “Giải thưởng Hồ Chí Minh”, “Giải thưởng Nhà nước” về VHNT.

“Việc đánh giá, trao tặng danh hiệu, giải thưởng nói trên phải phù hợp với Điều 5 của Luật Thi đua, khen thưởng “không tặng thưởng nhiều hình thức cho một thành tích đạt được”…”, Bộ VHTTDL nêu quan điểm.

Sau khi tiếp thu các ý kiến góp ý, Bộ VHTTDL tiếp tục gửi Công văn đề nghị 9 Hội VHNT Trung ương góp ý dự thảo lần 3, tuy nhiên chỉ nhận được văn bản góp ý của 6 Hội chuyên ngành. Trong đó, 5/6 ý kiến không đồng ý xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT cho đối tượng “Người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật”.

Tại báo cáo tiếp thu và giải trình ý kiến thẩm định đối với dự thảo Nghị định quy định về xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT, Bộ VHTTDL cho biết, dự thảo được Bộ VHTTDL xây dựng theo nhóm ý kiến thứ hai: chưa quy định đối tượng mới “Người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật” vì chưa đề xuất được đầy đủ và bao quát hết các đối tượng phù hợp với các loại hình văn học, nghệ thuật thuộc 9 Hội VHNT chuyên ngành; chưa quy định được cách tính thời gian hoạt động sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật; chưa lượng hóa được tiêu chuẩn để xác định “tác phẩm xuất sắc có giá trị cao về nội dung tư tưởng và nghệ thuật được công chúng yêu thích đón nhận” nên không có căn cứ để xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT đối với đối tượng này.

Tiếp tục nghiên cứu, đưa ra quy định phù hợp

Như Văn Hoá đã thông tin, trong văn bản góp ý dự thảo lần ba, ý kiến từ các Bộ, ngành, Hội chuyên ngành VHNT Trung ương đều đồng thuận với nội dung dự thảo Nghị định. Riêng Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam vẫn tiếp tục đề xuất bổ sung đối tượng nghệ sĩ sáng tác, là hội viên Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam vào đối tượng xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT.

Về đề xuất của Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam, Bộ VHTTDL cho biết, các ý kiến góp ý, đề xuất cách tính thời gian hoạt động sáng tạo văn học nghệ thuật mà Hội NSNA đưa ra để xét danh hiệu cho đối tượng bổ sung chưa bao quát đầy đủ thực tiễn hoạt động của đối tượng cũng chưa bảo đảm được sự công bằng trong xã hội khi chỉ xét tặng cho các cá nhân là hội viên của Hội nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam (trong khi việc tham gia Hội theo quy định của pháp luật là tự nguyện). Về đánh giá giá trị xuất sắc của tác phẩm, các ý kiến góp ý đề xuất chưa nêu được tiêu chí cụ thể.

Bộ VHTTDL cũng nêu rõ quan điểm, việc xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT cho đối tượng “Người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật” khi chưa thống nhất và đảm bảo các quy định về đối tượng, tiêu chuẩn và cách tính thời gian hoạt động sáng tạo tác phẩm tương tự như đối tượng “nghệ sĩ hoạt động biểu diễn nghệ thuật” quy định tại điểm a khoản 1 Điều 66 Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022 sẽ tác động trực tiếp đến hoạt động văn hóa nghệ thuật, xáo trộn hệ thống pháp luật, gây tâm lý bất ổn đối với các cá nhân hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp.

Vì vậy, tại báo cáo tiếp thu và giải trình ý kiến thẩm định đối với dự thảo Nghị định quy định về xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT, Bộ VHTTDL cho biết sẽ trình Chính phủ dự thảo Nghị định chưa quy định đối tượng “Người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật” vào đối tượng xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT, đồng thời, đây cũng là một nội dung xin ý kiến Chính phủ trong Tờ trình và tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành, các Hội VHNT chuyên ngành trung ương để nghiên cứu đưa ra những quy định phù hợp trong xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT cho đối tượng “Người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật”.

Trong thời gian tới, Bộ VHTTDL sẽ tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành, các Hội VHNT chuyên ngành Trung ương để nghiên cứu đưa ra những quy định phù hợp trong xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT cho đối tượng “Người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật”.

BẢO ANH