VHO - Phim Việt Tết Giáp Thìn 2024 đã chứng kiến cuộc cạnh tranh khá khốc liệt của các tác phẩm điện ảnh mới, khi 2 trong số 6 tác phẩm đã phải “tháo chạy”. Song, giới chuyên môn và khán giả cho rằng, không quá bất ngờ với hiện tượng này và đó dường như cũng là quy luật lâu nay của thị trường điện ảnh, khi tỉ lệ thành công chỉ chiếm trên dưới 10% tổng số phim ra rạp hằng năm.

Phim “Mai” khai thác câu chuyện nhẹ nhàng nhưng chạm được tới cảm xúc của khán giả

 Thế nhưng, để được nằm trong danh sách 10% thành công ít ỏi ấy, công thức làm phim là gì?

Cuộc canh tranh “một mất một còn”

Trong 6 bộ phim ra rạp đầu năm nay chỉ 2 phim thành công về mặt doanh thu. Ngày 11.2, ê kíp Sáng đèn đã phải ra thông báo rút tác phẩm khỏi đường đua phim Tết, chỉ sau hai ngày công chiếu. Và tiếp theo, Trà của Lê Hoàng cũng tháo lui vì ế ẩm. Đến thời điểm này, Mai của Trấn Thành đã đạt doanh thu trên 300 tỉ đồng và hứa hẹn tiếp tục phá kỷ lục doanh thu phòng vé; Gặp lại chị bầu cũng đạt gần 60 tỉ đồng. Đào, phở và piano cùng với Hồng Hà nữ sĩ với suất chiếu hạn chế nên doanh thu cũng khá khiêm tốn…

Thực tế cho thấy, những năm gần đây khán giả rất kỳ vọng phim Tết Việt, thế nhưng nhiều phim vẫn bị ngó lơ, bằng chứng là họ chỉ tập trung mua vé cho 1-2 phim nội và một số “bom tấn” ngoại. Có người cho rằng, đối với phim Việt, yếu tố tên tuổi đạo diễn, diễn viên, nội dung phim… được khán giả ưu tiên khi đưa ra lựa chọn vào rạp. Nhưng dường như chưa hẳn đúng, chứng kiến các bộ phim Tết vừa qua đã thể hiện điều này: Lê Hoàng và câu chuyện của Trà cũng như sự trở lại sau nhiều năm vắng bóng của vị đạo diễn này tưởng chừng rất ăn khách vì ít nhất cũng tạo được sự tò mò nơi khán giả; dàn diễn viên gạo cội trong Sáng đèn và câu chuyện khai thác chất liệu sân khấu vẫn chưa đủ lôi kéo người trẻ; Đạo diễn Nhất Trung với dàn diễn viên đang nổi và sự bảo chứng của tác phẩm “trăm tỉ” Cua lại vợ bầu trước đây chưa làm được nên chuyện; trong khi đó, Trấn Thành với “lùm xùm” chưa kịp nguội sau một vài sự cố của Đất rừng phương Nam không lâu, nhưng khán giả vẫn xem Mai?

“Nếu chúng ta dự đoán độ ăn khách của từng phim theo những thông tin nói trên thì hoàn toàn không đúng. Khán giả ủng hộ phim Việt rất vô tư. Họ không để trong lòng những hiềm khích cũ khi đón nhận một tác phẩm mới. Xu hướng xem phim của khán giả không theo một công thức cố định nào, cũng như không có một mẫu số chung nào… Bởi lẽ, yếu tố đủ của một tác phẩm điện ảnh đòi hỏi phải có sự đầu tư chỉn chu từ chất lượng kịch bản đến dàn diễn viên, âm nhạc, kỹ thuật và kết hợp cùng với đó là yếu tố may mắn, đúng thời điểm.

Đặc biệt hơn, “nghệ thuật còn là sự sáng tạo, tính mới mẻ và đặc trưng mang bản sắc; nghệ thuật hoàn toàn không phải là lối mòn, là sự lặp lại hay tính an toàn”, một vị đạo diễn nhận xét.

 “Gặp lại chị bầu” đạt doanh thu gần 60 tỉ đồng dịp Tết Giáp Thìn

Đừng cố “đẩy” ra rạp phim chất lượng thấp

Quay lại câu chuyện của Trà và Sáng đèn rời rạp chiếu, hiện tượng này là không lạ của thị trường điện ảnh nội, nếu nhìn tích cực hơn, đây là quyền của nhà sản xuất (NSX) để tìm thời điểm tốt hơn cho phim. Tết năm ngoái, nhận thấy không cạnh tranh nổi với Nhà bà Nữ và Chị chị em em nên Siêu lừa gặp siêu lầy rút khỏi đường đua phim Tết, để rồi thành công khi chiếu tháng 3 vì thị trường ít cạnh tranh hơn, tác phẩm đạt doanh thu trên 120 tỉ đồng, sau đó đạt một số giải thưởng tại các liên hoan phim.

Câu chuyện ra rạp lần hai cũng được ủng hộ trong trường hợp của Đêm tối rực rỡ. Phim chiếu lần 1 có doanh thu thấp, nên đã trở lại rạp vào giữa tháng 3.2023 và nhận được phản hồi tích cực. Trước, sau thời điểm ra rạp, tác phẩm đầu tay của đạo diễn Aaron Toronto đã chiến thắng ngoạn mục ở nhiều liên hoan, giải thưởng điện ảnh tiêu biểu trong và ngoài nước…

Như vậy có thể nói, khi thấy cơ hội doanh thu chưa tốt, NSX rút lui là đúng đắn. Bên cạnh đó, trong cùng thời điểm, với sự cạnh tranh của nhiều tác phẩm, NSX có thể sớm đưa ra quyết định lùi lịch chiếu, để phim được tiếp cận khán giả một cách “thoải mái” hơn. Sáng đèn đã chọn lịch chiếu mới là 22.3, thời điểm tương đối “dễ thở” của phòng vé, hy vọng mang đến nhiều hiệu ứng tích cực. Bình luận của khán giả trên các diễn đàn đều cho rằng đây là quyết định rất sáng suốt, và họ cho biết sẽ đến rạp khi phim ra mắt trở lại. Tuy nhiên, cũng có trường hợp khán giả khuyên NSX không nên cho phim tái xuất… vì tác phẩm quá tệ!

Theo đạo diễn Charlie Nguyễn, thị hiếu khán giả, doanh thu phòng vé và những đóng góp của người yêu điện ảnh sẽ giúp các nhà làm phim tự điều chỉnh. Quy luật cạnh tranh thị trường sẽ mang đến những bài học đắt giá cho giới nghề. Chuyên gia này cũng cho rằng, xét một cách công bằng thì phim Việt vẫn có những điểm yếu chưa được khắc phục, nhất là sự hụt hơi trong kịch bản, chưa khai thác được các đề tài gần gũi, đời thường một cách “có duyên”, do đó, chưa thực sự chinh phục người xem. Hiện tại, khán giả đến rạp đa phần là giới trẻ, học sinh - sinh viên, vì thế những đề tài nhẹ nhàng, gần gũi, bắt kịp xu hướng và mang thông điệp nhân văn luôn được họ lựa chọn. Ngược lại, dòng phim quá bi lụy, triết lý nhưng khô khan, thiếu logic hoặc đề tài thiếu sáng tạo sẽ không thể hút khách…

Nhìn lại các tác phẩm chiếu dịp Tết Giáp Thìn, giới chuyên gia nhận định vẫn chưa tìm được tác phẩm thực sự mang giá trị nghệ thuật cao. Thế nhưng, mảng phim Tết hài nhảm, chọc cười tầm thường đã không còn xuất hiện sau nhiều năm rơi vào thảm họa ế ẩm, nhờ vậy, các nhà làm phim đã rút ra được nhiều kinh nghiệm, khán giả cũng có cơ hội thưởng thức những tác phẩm chất lượng hơn.

Được biết, mỗi năm điện ảnh Việt cho ra rạp trên dưới 50 phim truyện (không tính phim tài liệu, hoạt hình), nhưng theo nhận định của giới chuyên môn, chỉ có khoảng trên dưới 5 phim thành công. Doanh thu ước chừng từ 50 tỉ đồng trở lên coi như giúp NSX thu hồi vốn cũng như có động lực đầu tư tác phẩm mới và nếu doanh thu đạt trăm tỉ coi như thành công ngoài mong đợi… 

THÙY TRANG