VH- Vụ hoả hoạn ở Viện Bảo tàng quốc gia Rio đã thiêu huỷ rất nhiều báu vật lịch sử của đất nước Brazil. Bi kịch thay cho đất nước Brazil khi cơ sở văn hoá nổi tiếng này vừa kỷ niệm 200 năm thành lập. Vụ hoả hoạn đã khiến cho nó bây giờ trở thành một biểu tượng về thảm họa văn hoá ở Brazil và khu vực Mỹ Latinh.

Viện Bảo tàng này không chỉ là bảo tàng lịch sử, tự nhiên và nghệ thuật của Brazil, mà còn của cả châu lục. Rất nhiều báu vật ở đó đã bị thiêu huỷ vĩnh viễn. Các thế hệ con người đời sau ở Brazil, ở khu vực Mỹ Latinh và trên thế giới không còn được chiêm ngưỡng, học tập và nghiên cứu từ đó nữa. Bài học từ thảm họa văn hoá này thật vô cùng đắt đối với tất cả.

Cuộc tìm kiếm nguyên nhân không dễ dàng, nhưng cũng không đến nỗi quá khó. Nguyên nhân không phải do thiên tai và cũng chẳng phải do phá hoại. Nguyên nhân nằm chính ở những yếu kém và bất cập tồn tại dai dẳng lâu nay trong hệ thống đảm bảo an toàn cho Viện Bảo tàng, tức là nằm ở con người và cơ sở vật chất trên thực tế. Từ nhiều năm nay, những khó khăn về kinh tế và tài chính đã khiến chính phủ Brazil cắt giảm ngân sách dành cho văn hoá nói chung và cho các viện bảo tàng nói riêng. Đất nước này chìm đắm trong những biến động chính trị xã hội, bị tổn hại bởi cuộc tranh giành quyền lực giữa các phe cánh chính trị. Trong bối cảnh tình hình như thế, đầu tư cho phát triển văn hoá đất nước vừa không có tính thời sự, vừa không được chính giới quan tâm thoả đáng. Vụ hoả hoạn ở Viện Bảo tàng quốc gia Rio lẽ ra có thể ngăn ngừa được, mà rồi cuối cùng lại xảy ra. Thảm họa văn hoá trở thành bi kịch của cả đất nước.

Ở quốc gia nào trên thế giới cũng đều có nhiều viện bảo tàng. Ở đâu thì báu vật lịch sử cũng đều độc bản và vô giá. Ở đâu thì thế hệ con người hiện tại cũng đều phải có trách nhiệm với các thế hệ sau về bảo tồn những báu vật ấy. Cho nên bài học cay đắng từ Brazil xem ra chẳng phải và không thể chỉ là đối với Brazil.

Hà An