VH- Cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0) được xem là cơ hội phát triển, tuy nhiên, nếu không bắt kịp nhịp độ, cuộc cách mạng này có thể khiến nhiều quốc gia phải đối mặt với những thách thức, tác động tiêu cực, đặc biệt là những tác động không mong muốn đối với thị trường lao động, ảnh hưởng tới mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội (ASXH)…

TS.Trần Đình Thiên trình bày tham luận về phát triển ASXH

Đây là vấn đề được đặt ra tại hội thảo Cơ hội và thách thức của các hệ thống ASXH khu vực ASEAN trong bối cảnh CMCN 4.0 và tự do dịch chuyển lao động” diễn ra ngày 18.9 trong khuôn khổ Hội nghị ASSA 35.
Tại hội thảo, TS.Trần Đình Thiên- nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhấn mạnh việc tái cơ cấu nền kinh tế Việt Nam và hàm ý đối với sự phát triển ASXH. Theo ông, thế giới đang đứng trước một cuộc cách mạng công nghệ, vì vậy, Việt Nam cần nhanh nhạy nhận diện tốt thách thức và cơ hội đó, trong đó có lĩnh vực ASXH. Thách thức trong lĩnh vực ASXH là vấn đề lớn- khi nhiều ngành cũ mất đi, kéo theo việc làm mất đi, thu nhập lao động giảm và nhiều ngành mới xuất hiện, tạo cơ hội việc làm và thu nhập mới, nhưng cũng đòi hỏi những năng lực mới.
Theo dự báo, trong 2 thập niên tới, 56% lao động tại 5 nước ASEAN (trong đó có Việt Nam) sẽ đối mặt nguy cơ mất việc làm. Có 86% lao động dệt may và giày dép ở Việt Nam có nguy cơ mất việc vì robot… Do đó, việc nhanh chóng tận dụng cơ hội, vượt lên những thách thức đòi hỏi sự nhạy bén, bản lĩnh. Nếu đi đúng hướng và bắt đúng nhịp, CMCN 4.0 sẽ tạo cơ hội để Việt Nam rút ngắn khoảng cách phát triển.

 Ông Jens Schremmer chia sẻ tại hội thảo

Còn ông Jens Schremmer - Trưởng Văn phòng Tổng Thư ký Hiệp hội ASXH Quốc tế (ISSA) lại cho rằng, trong bối cảnh CMCN 4.0 có quy mô và tốc độ phát triển rất nhanh sẽ tạo ra cơ hội thúc đẩy ASXH, như mở rộng diện bao phủ BHXH… Tuy nhiên, nền kinh tế số cũng làm phát sinh nhiều công việc, tác động đến lao động truyền thống, tạo khoảng trống về bao phủ ASXH cũng như việc bảo mật dữ liệu, an ninh mạng… “Đây không còn là vấn đề mang tính tương lai nữa, mà nó đang hiện hữu ở trước mắt”- ông Jens Schremmer nhấn mạnh.
Vì vậy, theo ông Jens Schremmer, trong thời gian tới, cần tăng cường hơn nữa hợp tác đào tạo và học hỏi lẫn nhau trong Hiệp hội ASXH ASEAN- thông qua chia sẻ kinh nghiệm giữa các quốc gia thành viên với các tổ chức ASXH trong khu vực và thế giới. Hướng tới, việc sử dụng công nghệ để thực hiện ASXH tốt hơn, đáp ứng kỳ vọng công chúng, nhất là mở rộng diện bao phủ, giảm gian lận và nâng cao tính hiệu quả của hệ thống ASXH.
 Đến từ ngân hàng thế giới, ông Robert Palacios- Chuyên gia toàn cầu về hưu trí và BHXH nhấn mạnh hai thách thức cho các quốc gia là già hóa dân số và cuộc CMCN 4.0 tác động mạnh mẽ lên thị trường lao động. Sự thay đổi của thị trường lao động là điều được dự báo rất nhiều, đòi hỏi NLĐ phải tăng cường rất nhiều kỹ năng để đáp ứng sự thay đổi.
Từ đó, đặt ra bài toán về đào tạo nguồn nhân lực và thiết kế lại chính sách ASXH, để tăng độ bao phủ, theo hướng tăng mối quan hệ giữa chủ sử dụng lao động và người lao động, giữa Chính phủ với nền kinh tế phi chính thức. “Đây là một cuộc đua giữa nền ASXH và những thay đổi của thị trường lao động”- ông Robert Palacios nhấn mạnh.

Yến Ngọc