VHO- Kỳ nghỉ hè là khoảng thời gian quý giá được các em mong chờ để được nghỉ ngơi, vui chơi thoải mái sau những ngày tháng học hành miệt mài. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm trẻ có xu hướng sử dụng Internet nhiều hơn so với thời gian trong năm học, đồng nghĩa với việc các em có thể “lướt mạng” quá mức và gặp nhiều rủi ro trên môi trường số.

 Các diễn giả đã thảo luận về thực trạng rủi ro trẻ em có thể gặp phải và các bí kíp giúp phụ huynh đồng hành cùng con an toàn trên không gian mạng

 Nhân Tháng hành động vì trẻ em, Cục Trẻ em (Bộ LĐ,TB&XH), Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD) đã tổ chức Tọa đàm trực tuyến SNET 2023 - Online chuẩn - mùa hè vui, với sự tham gia của nhiều chuyên gia, nhằm thảo luận về thực trạng rủi ro trẻ em có thể gặp phải và các bí kíp cho phụ huynh đồng hành cùng con an toàn trên không gian mạng.

Trẻ em Việt Nam đang sử dụng Internet quá mức

Các diễn giả chia sẻ, theo số liệu khảo sát của UNICEF năm 2022, 87% trẻ em từ 12-17 tuổi sử dụng Internet ít nhất 1 lần/ngày; 74% các em sử dụng Internet tại trường học, thời lượng từ 5-7 giờ/ngày. Trong khi đó, các khuyến cáo trước đại dịch Covid-19, trẻ chỉ nên sử dụng Internet từ 2-3 giờ/ngày.

“Trẻ em có quyền sử dụng Internet nhưng cần cân đối thời gian phù hợp để đảm bảo sức khỏe thể chất và tinh thần, tối ưu hóa sự phát triển. Chúng ta phải rất lưu tâm khi mùa hè, không phải đi học, ít sự quản lý của cha mẹ, trẻ có thể gia tăng thời lượng sử dụng Internet, khiến các em dễ gặp các bệnh về mắt, đặc biệt là cận thị, ít vận động, ít giao tiếp với bên ngoài…”, bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng Viện MSD nhấn mạnh.

Sử dụng Internet không có sự hướng dẫn của người lớn dễ dẫn đến những hệ lụy khôn lường. Theo bà Nguyễn Thị Nga, Phó Cục trưởng Cục Trẻ em, khi trẻ sử dụng Internet quá nhiều có thể dẫn đến tình trạng nghiện và trở thành bệnh rất khó chữa. Ngoài ra, khi lên mạng, bên cạnh lợi ích, các con rất dễ gặp rủi ro như xem các hình ảnh, thông tin nội dung độc hại, không phù hợp tâm sinh lý lứa tuổi, lộ bí mật đời sống riêng tư, bị bắt nạt trên mạng hoặc bị lôi kéo, dụ dỗ, lừa gạt tham gia các hành vi không phù hợp, vi phạm pháp luật.

Chia sẻ bí kíp để kiểm soát thời gian sử dụng Internet, anh Lê Xuân Đức, nhà sáng tạo nội dung kênh Bố con Sâu cho biết, ngoài thời gian dành cho học tập, bố Sâu đã thỏa thuận cho con (8 tuổi) có nửa tiếng một ngày để xem các chương trình giải trí, con sẽ được xem sau khi hoàn thành xong nhiệm vụ học tập và công việc trong ngày. “Cả nhà cùng tuân thủ kỷ luật và nguyên tắc thì Sâu cũng sẽ học được nề nếp để sử dụng Internet phù hợp”, anh Đức chia sẻ.

Nhất trí với phương pháp của bố Sâu, các chuyên gia cho rằng: “Trẻ em có quyền tham gia và cùng thảo luận, quyết định thời gian, dung lượng sử dụng Internet. Chính cha mẹ cũng cần tuân thủ các nguyên tắc này, ví dụ theo thoả thuận thời gian ăn tối không ai sử dụng Internet thì ai cũng phải theo chứ không chỉ yêu cầu một chiều từ con cái. Trẻ con học bằng cách bắt chước nên rất cần bố mẹ làm gương cho các con”.

Bí kíp đồng hành cùng con trên môi trường mạng

Nói về các giải pháp để đồng hành và bảo vệ con an toàn, Viện trưởng Viện MSD khẳng định: Không bao giờ là quá sớm để đồng hành cùng con trên môi trường mạng, và cũng không bao giờ là quá muộn. Có thể là ngay từ khi con bắt đầu tiếp cận Internet, nhưng nếu đã trót bỏ qua giai đoạn vàng thì bố mẹ cũng có thể làm ngay từ hôm nay.

Bà Nguyễn Phương Linh khuyến cáo, cha mẹ hãy tiếp cận với con theo phương pháp đồng hành, tức là không phải tìm cách đe nẹt, bắt ép, kiểm soát con, mà bằng tình yêu thương, hỏi han và tìm hiểu các trải nghiệm của con trên môi trường mạng, cùng nói chuyện, tâm sự và tìm ra giải pháp cho các tình huống, các vấn đề con có thể gặp phải. “Trong dịp hè, có thể tranh thủ lúc con rảnh rỗi cùng giao bài tập gia đình như tìm kiếm và trình bày, phản biện với nhau về các rủi ro trên Internet, giúp cả gia đình vừa vui chơi, vừa tăng kiến thức kỹ năng số. Ngoài ra, hãy cho con biết là dù con có rắc rối hay trải nghiệm gì không tốt, con cũng có thể tìm kiếm sự trợ giúp của bố mẹ. Hãy cho con biết rằng con an toàn, cha mẹ ở ngay đây”, bà Linh nói.

Trong thực tế, anh Lê Xuân Đức Anh cũng cho hay, bé Sâu mới 8 tuổi nên việc nói chuyện, tạo môi trường chia sẻ thân thiện giữa bố mẹ và con cái còn chưa gặp khó khăn, nhưng anh và vợ cũng sẵn sàng với sự lớn lên của Sâu. Khi con trai lớn hơn, dậy thì sẽ có thêm các nhu cầu đồng nghĩa có thể gặp thêm các rủi ro. Bố Sâu khẳng định: “Sự đồng hành phải xuyên suốt, tận tình, kiên trì và sâu sắc. Bố mẹ luôn sẵn sàng cùng đi qua các trải nghiệm với con từ bé đến lớn, ví dụ khi con đến tuổi dậy thì, bố mẹ cũng sẵn sàng dậy thì một lần nữa”.

Trong thời đại công nghệ số bùng nổ, sự tiếp cận nhanh chóng các nền tảng ứng dụng, thông tin trên Internet của trẻ em khiến bố mẹ nhiều khi cũng gặp khó khăn trong việc ứng phó với những điều gì được coi là tốt, hoặc chưa tốt với trẻ. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, không chỉ có con cái mới phải học hỏi, mà phụ huynh cũng cần học làm cha mẹ, thậm chí từ thời kỳ tiền hôn nhân cũng như cả quá trình lớn lên cùng con. “Gần đây, Cục Trẻ em và các cơ quan chức năng khác có rất nhiều các chương trình học trực tuyến mà các gia đình nên cùng học tập. Không ai là người đơn độc, khi cần, hãy tìm kiếm tư vấn, hỗ trợ của các cơ quan chức năng và Tổng đài Quốc gia bảo vệ trẻ em 111 - đây là người bạn đồng hành 24/7, miễn phí và luôn tận tình hỗ trợ”, Phó Cục trưởng Cục Trẻ em Nguyễn Thị Nga thông tin. 

MAI TRANG