VHO-Tiếp tục Chương trình làm việc Kỳ họp thứ 5, hôm nay 19.6, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội tiến hành thảo luận phiên toàn thể tại hội trường về dự án Luật Nhà ở (sửa đổi). Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành nội dung phiên họp.

Góp ý cho dự thảo Luật, đại biểu Nguyễn Văn Hiển (Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng) cho biết, chính sách và dự thảo Luật đang đi theo hướng là cố gắng bảo đảm cho người có thu nhập thấp và đối tượng chính sách được hưởng sở hữu nhà ở xã hội thay vì bảo đảm cho người dân có quyền có chỗ ở hợp pháp. Chính sách và điều khoản trong dự thảo Luật Nhà ở dường như đang hướng đến mục tiêu cho người dân có quyền sở hữu nhà ở xã hội, nhưng thực tế người có thu nhập thấp, nhất là tại các đô thị, chủ yếu là công nhân, người mới đi làm có thu nhập thấp hơn mức trung bình, trong khi nhà ở là tài sản quá lớn, quá sức đối với đại bộ phận người có thu nhập thấp nên việc mua, sở hữu một căn hộ dù là nhà ở xã hội trả góp cũng là gánh nặng tài chính quá lớn.

Đại biểu Nguyễn Lâm Hiển (Lâm Đồng) góp ý cho dự thảo Luật

“Do vậy, nếu cứ gắn mục tiêu này sẽ dẫn đến hệ quả là người dân sẽ khai man các điều kiện như là thu nhập, diện tích để hưởng lợi từ việc mua nhà ở xã hội với giá thấp, hoặc người có tiền mượn tên công nhân để đăng ký mua dẫn đến hiện tượng đầu cơ, làm cho nhà ở xã hội không phục vụ đúng đối tượng, mất đi ý nghĩa”, đại biểu Hiển phát biểu.

Đại biểu Hiển cũng cho biết, tham khảo kinh nghiệm của nhiều nước cho thấy, việc phát triển nhà ở xã hội đều hướng tới mục tiêu quan trọng nhất, bao trùm nhất là cung cấp nơi ở phù hợp cho người dân dưới hình thức phát triển nhà cho thuê. Chẳng hạn, ở các nước như: Áo, Đan Mạch, Hà Lan đều có quỹ sản phẩm nhà ở xã hội chiếm 20% quỹ nhà ở nói chung. Các nước như: Phần Lan, Pháp, Anh, Ireland cũng có quỹ sản phẩm nhà ở xã hội chiếm từ 10-19% quỹ nhà ở nói chung.

Từ các phân tích nêu trên, đại biểu Hiển đề nghị chính sách về nhà ở xã hội cần hướng tới các mục tiêu rõ ràng và khả thi hơn như tập trung vào mục tiêu cốt yếu của phát triển nhà ở xã hội là đáp ứng nhu cầu có nơi ở phù hợp cho người dân, không phải là đáp ứng nhu cầu sở hữu nhà ở. Với định hướng đó, nhà ở xã hội phải được điều chỉnh theo hướng tăng nhà ở cho thuê; tách bạch giữa chính sách phát triển nhà ở xã hội với chính sách quản lý, vận hành nhà ở xã hội, tách bạch giữa đầu tư nhà giá rẻ để bán, để thuê mua với đầu tư nhà ở xã hội để cho thuê.

Toàn cảnh phiên họp

“Chính sách của Nhà nước cần đặt mục tiêu, lộ trình rất cụ thể để có một số lượng nhà ở xã hội đủ lớn để đáp ứng nhu cầu của người dân. Nếu quy định nhà ở xã hội chỉ dành cho thuê như kinh nghiệm của các nước thì sẽ không xảy ra tình trạng người có thu nhập cao tranh mua, thuê nhà ở xã hội với người có thu nhập thấp, không tạo ra sự bất bình đẳng xã hội”, đại biểu Hiển phát biểu.

Đồng tình với quan điểm của đại biểu Nguyễn Văn Hiển, đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên) nhấn mạnh, trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2021-2030 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2021-2025 đã ghi rõ phát triển và mở rộng các loại hình nhà ở, đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho thuê, nhà ở giá rẻ, nhà ở cho công nhân các khu công nghiệp, tạo điều kiện khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia phát triển nhà ở theo cơ chế thị trường cho các đối tượng chính sách xã hội.

"Do vậy, dự thảo luật cần làm rõ sâu sắc hơn về nội dung chính sách cho từng loại hình đối tượng đáp ứng yêu cầu chung phát triển kinh tế - xã hội, trong đó cần xác định rõ và đúng thống nhất nội hàm nhà ở xã hội. Tôi đề nghị cũng mở rộng hơn khái niệm về nhà ở xã hội. Cần tránh quan niệm bất thành văn nhà ở xã hội là nhà ở cho đối tượng loại 2, giá rẻ đi cùng với chất lượng kém, không đảm bảo các điều kiện sử dụng cho người dân cũng như đã tồn tại ở một số dự án thời gian qua và nhất là nhà ở tái định cư, gây bức xúc trong dư luận. Quyền có chỗ ở an toàn tốt hơn luôn là nhu cầu chính đáng của mọi tầng lớp trong xã hội, đại biểu Thành phát biểu.

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa cho rằng việc bố trí nhà ở tái định cư cần phải bảo đảm các yếu tố văn hóa truyền thống

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa (Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương) góp ý về nguyên tắc phát triển nhà ở tái định cư: “Điều 51 dự thảo luật đã quy định 8 nguyên tắc trong phát triển nhà ở tái định cư, tôi đề nghị bổ sung thêm một nguyên tắc là việc bố trí nhà ở tái định cư bên cạnh việc bảo đảm có điều kiện bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ thì cần phải bảo đảm các yếu tố văn hóa truyền thống. Riêng đối với khu vực đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi còn cần phải bảo đảm các điều kiện phục vụ những phong tục sinh hoạt hằng ngày của đồng bào”.

Đại biểu Thoa cũng cho rằng, quy định này cũng cần thể hiện rõ tại Điều 55 về yêu cầu đối với nhà ở phục vụ tái định cư, đây là quy định cần thiết để khắc phục hạn chế về việc hiện nay nhiều dự án nhà ở tái định cư được xây dựng không đáp ứng yêu cầu của người dân, dẫn đến người dân không có nhu cầu sử dụng, gây lãng phí tài sản nhà nước hoặc tình trạng đồng bào đến khu nhà ở tái định cư một thời gian lại quay trở về nơi ở cũ có điều kiện sinh hoạt thấp hơn rất nhiều.

THU SÂM; ảnh: QUỐC HỘI