Menu
  1. Chính trị
  2. Văn hóa
  3. Nghệ thuật
  4. Giải trí
  5. Du lịch
  6. Thể thao
  7. Gia đình
  8. Kinh tế
  9. Ẩm thực
  10. Đời sống
  11. Nhịp sống số
  12. Pháp luật
  13. Thế giới

Chính trị

19 Tháng Ba 2024

Để giá trị của Đề cương trường tồn cùng dân tộc

Thứ Tư 01/03/2023 | 10:05 GMT+7

VHO-  Trên diễn đàn và bên lề Hội thảo Khoa học cấp quốc gia “80 năm Đề cương về văn hóa Việt Nam” (1943-2023), nhiều đại biểu đã khẳng định giá trị của Đề cương trong thực tiễn xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam qua các thời kỳ. Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm phát huy hiệu quả giá trị của Đề cương trong giai đoạn mới.

 Tập trung xây dựng môi trường số cho văn hóa

 Văn hóa dân tộc đang có bước phát triển mạnh mẽ, nhất là trong thời kỳ chuyển đổi số. Bằng công nghệ hiện đại, Việt Nam đang đứng trước cơ hội tăng cường đại chúng hóa văn hóa; thu hẹp khoảng cách tiếp cận, hưởng thụ văn hóa.

Văn hóa muốn phát triển thì cần một ngành công nghiệp, thị trường văn hóa đủ mạnh. Công nghiệp văn hóa Việt Nam sẽ phát triển hơn khi có càng nhiều người tham gia sáng tạo văn hóa. Điều này là khả thi khi Việt Nam đang cung cấp nhiều công cụ sáng tạo số để người dân tham gia, có cơ hội sáng tạo văn hóa. Ngoài các nền tảng sẵn có, Việt Nam có thể nghiên cứu, cho ra đời thêm một sàn thương mại điện tử chuyên cung cấp các sản phẩm văn hóa; giúp phát triển các ngành công nghiệp, thị trường văn hóa. Những yếu tố này đều góp phần thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc 2021, theo đó, xây dựng môi trường văn hóa số phù hợp với nền kinh tế, xã hội và không gian số sẽ giúp văn hóa thích nghi, điều tiết sự phát triển bền vững của đất nước trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ 4.

(Bộ trưởng Bộ TT&TT NGUYỄN MẠNH HÙNG)

Lan tỏa các giá trị, phát huy sức mạnh mềm của văn hóa Việt Nam

Tính đại chúng được xác định có vai trò vô cùng quan trọng trong xây dựng, phát triển văn hóa Việt Nam. Chúng ta luôn nỗ lực xây dựng nền văn hóa - nghệ thuật hướng đến quần chúng vì lẽ đó. Tính đại chúng ấy càng cần được phát huy hơn nữa trong bối cảnh đất nước đang huy động sức mạnh toàn dân tộc, tạo nguồn lực mạnh mẽ phát triển đất nước. Một nền văn hóa mang tính đại chúng sẽ luôn nhận được sự đồng thuận của người dân. Khi đó nhân dân sẽ cùng nhau xây dựng, lan tỏa các giá trị, phát huy sức mạnh mềm của văn hóa Việt Nam. Cũng từ đây, khát vọng cống hiến, đưa đất nước đi lên càng được thể hiện rõ hơn.

Với Đề cương về văn hóa Việt Nam, sức sống của bản Đề cương vẫn còn đó. Vấn đề là làm sao để những giá trị này trường tồn cùng dân tộc, đóng góp vào sự phát triển của văn hóa trong bối cảnh hiện đại. Đây là dịp để chúng ta nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò và ý nghĩa của văn hóa đối với sự phát triển bền vững của đất nước. Chỉ khi có nhận thức đúng, đủ, chúng ta mới có quyết tâm đầu tư, tăng cường thể chế, chính sách cho phát triển văn hóa.

Hiện nay, một số lĩnh vực văn hóa chưa có Luật hoặc Pháp lệnh điều chỉnh như nghệ thuật biểu diễn, xây dựng môi trường văn hóa, thiết chế văn hóa… Do đó, chúng ta cần sớm tích hợp những vấn đề này vào các văn bản pháp luật hiện hành. Chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa phải sớm được xây dựng, triển khai để có được một chương trình đủ tầm, đủ lực thúc đẩy phát triển văn hóa.

(PGS.TS BÙI HOÀI SƠN, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội)

Ưu tiên phát triển các ngành công nghiệp văn hóa

Trong bối cảnh hiện nay, muốn phát triển văn hóa phải gắn chặt với phát triển kinh tế. Với công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, phải coi văn hóa là một trong những sức mạnh trung tâm, cốt lõi. Làm được điều này, văn hóa sẽ luôn đóng vai trò rất quan trọng trong đời sống. Trong lịch sử, ngoài sức mạnh quân sự, Việt Nam còn chiến thắng giặc ngoại xâm bằng văn hóa.

Với sức mạnh ấy, trong thời bình, toàn Đảng, toàn dân đã, đang cùng chung sức, đồng lòng thực hiện thành công nhiều nhiệm vụ phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội. Để tiếp tục đưa văn hóa Việt Nam đi lên, để văn hóa thật sự ngang hàng với kinh tế - chính trị - xã hội, phát triển các ngành công nghiệp văn hóa phải là một trong những ưu tiên hàng đầu. Được quan tâm, đầu tư hiệu quả, các ngành công nghiệp văn hóa hoàn toàn có thể giúp văn hóa trở thành ngành kinh tế mũi nhọn; đưa nước ta trở thành cường quốc về văn hóa.

Bên cạnh đó, phải chú trọng bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, hòa nhập nhưng không được phép hoà tan. Mọi sự phát triển của văn hóa phải đúng với ba nguyên tắc vận động của văn hóa Việt Nam đã được Đề cương về văn hóa chỉ rõ là dân tộc hóa, khoa học hóa và đại chúng hóa.

(PGS.TS NGUYỄN MẠNH HÀ, nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh)

Nhiều luận điểm của Đề cương đã được điều chỉnh, bổ sung

Sau 80 năm Đề cương ra đời, tuy có một số nhận định cụ thể đã bộc lộ hạn chế lịch sử nhưng luận điểm về tính tất yếu tiến hành cuộc vận động văn hóa, xây dựng nền văn hóa mới vẫn giữ nguyên giá trị. Mục tiêu chủ yếu của Đề cương vẫn là khẳng định những quan điểm gốc về chính trị, đặt nền tảng tư tưởng cơ bản để chuẩn bị cho việc tiến hành một sự nghiệp khó khăn và tế nhị, cải tạo nền văn hóa cũ và xây dựng nền văn hóa mới. Đường lối, quan điểm văn hóa, văn nghệ của Đảng từ sau Đề cương, mặc dù đã phát triển ở trình độ mới, phong phú và hoàn thiện hơn nhiều, nhưng vẫn kiên định giữ vững luận điểm cốt lõi trên.

Nếu coi Đề cương về văn hóa Việt Nam năm 1943 là sự khai phá mở đường cho quá trình xây dựng quan điểm, lý luận về văn hóa ở Việt Nam, thì trong 80 năm qua, nhiều luận điểm của Đề cương đã được điều chỉnh, bổ sung, làm phong phú hơn, trong đó, luận điểm cơ bản “văn hóa mới Việt Nam là một thứ văn hóa có tính chất dân tộc về hình thức và tân dân chủ về nội dung” được điều chỉnh, bổ sung nhiều lần và vươn tới sự hoàn chỉnh cho đến ngày nay.

(GS.TS ĐINH XUÂN DŨNG, nguyên Phó Chủ tịch chuyên trách Hội đồng Lý luận, phê bình VHNT Trung ương)

Mạnh dạn thay đổi quan điểm đầu tư cho văn hóa

Ngày nay muốn phát triển văn hóa thì không chỉ tập trung phát triển văn hóa đại chúng mà phải phát triển cả văn hóa đỉnh cao. Chúng ta tôn trọng sự đa dạng văn hóa nhưng phải có dòng văn hóa chủ lực, chính là đội ngũ trí thức văn nghệ sĩ được đào tạo bài bản, có nhiều kiến thức, đáp ứng với trình độ cao của quốc tế. Có được đội ngũ này, chúng ta mới góp phần đưa văn hóa nước nhà phát triển ngày càng bền vững hơn.

Trước đây, chúng ta đầu tư cho văn hóa là đầu tư để chống xuống cấp, để mang lại phúc lợi xã hội và tùy thuộc vào ngân sách của nhà nước, có nhiều đầu tư nhiều. Nhưng giờ đây, đầu tư cho văn hóa là đầu tư để phát triển, đầu tư cho tương lai đất nước, vì vậy phải mạnh dạn thay đổi quan điểm đầu tư. Tại sao đầu tư cho kinh tế lại nhiều như vậy nhưng đầu tư cho một di sản văn hóa, đầu tư để khôi phục các sản phẩm văn hóa truyền thống của địa phương lại hạn chế? Vậy nên, chúng ta cần có bước chuyển đổi nhận thức, trước hết là các cấp lãnh đạo phải thay đổi tư duy đầu tư cho văn hóa là đầu tư cho phát triển. Người làm văn hóa cũng phải thay đổi cách làm để gắn việc khai thác các giá trị văn hóa với lợi ích kinh tế.

(PGS.TS PHẠM DUY ĐỨC, nguyên Viện trưởng Viện Văn hóa phát triển, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh)

Ngọn đuốc soi sáng cho những người làm công tác văn hóa, văn nghệ

Cho đến nay, tinh thần bản Đề cương về văn hóa vẫn vẹn nguyên giá trị, giữ tính nhất quán về đường hướng phát triển, nguyên tắc chỉ đạo; có sức lan tỏa, định hướng, lãnh đạo, chỉ đạo phát triển nền văn hóa Việt Nam. Đề cương về văn hóa đã mở đường cho đường lối văn hóa, văn nghệ của Đảng; là nền tảng phát triển những văn kiện của Đảng; là cương lĩnh về văn hóa đầu tiên của Đảng. Bản Đề cương đã soi đường, đảm nhận sứ mệnh lịch sử quan trọng đối với việc xây dựng, sự phát triển văn hóa, con người Việt Nam. Đề cương càng có ý nghĩa hơn trong công cuộc xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; trở thành cuốn cẩm nang có tác dụng soi đường, giúp văn hóa Việt Nam vượt qua thời kỳ đen tối, hướng tới một tương lai rạng rỡ.

Từ Đề cương, văn hóa, văn nghệ được đặt vào đúng quỹ đạo và từ đó đến nay, là ngọn đuốc soi sáng mãi cho những người làm công tác văn hóa, văn nghệ trong giai đoạn mới của cách mạng. Bản Đề cương sẽ mãi là mối dây liên kết giữa Đảng với dân tộc, đặc biệt là giới văn hóa, văn nghệ; là nét gạch nối giữa hiện tại với quá khứ và với cả tương lai.

(PGS.TS LÊ THỊ BÍCH HỒNG, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Văn hóa - Văn nghệ, Ban Tuyên giáo Trung ương)

“Sợi chỉ đỏ” xuyên suốt

Ba nguyên tắc vận động “Dân tộc hóa, đại chúng hóa và khoa học hóa” trong Đề cương về văn hóa Việt Nam vừa có tính thời sự, vừa có ý nghĩa lâu dài, trở thành những định hướng lớn cho sự phát triển của văn hóa Việt Nam trong nhiều giai đoạn. Đến nay, khi chúng ta đang mở rộng cánh cửa hội nhập, vấn đề giữ gìn bản sắc càng trở nên cấp thiết. Trên nhiều diễn đàn, các chính trị gia, những nhà quản lý, chuyên gia văn hóa đặc biệt lưu ý cụm từ “xâm lăng văn hóa”. Suốt chiều dài lịch sử dân tộc, khi bị kẻ thù đô hộ, chúng không chỉ thiết lập thể chế chính trị, đàn áp người dân, tạo xung đột giai cấp… mà còn nô dịch văn hóa, tiến tới đồng hóa về văn hóa. Sức sống mãnh liệt của văn hóa Việt đã hoàn toàn không bị khuất phục trước kẻ thù xâm lược.

Chúng ta cũng “Việt Nam hóa” những tư tưởng từ bên ngoài để tạo nên nhiều thành tựu văn hóa cực kỳ to lớn. Những tác phẩm văn học nghệ thuật, những tiểu thuyết, hội họa, sân khấu… đều xác lập nhiều thành tựu đỉnh cao, bắt nguồn từ bản sắc cùng với quá trình hội nhập một cách chọn lọc. Cho đến hôm nay, không ai có thể phủ nhận giá trị lịch sử to lớn của bản Đề cương cũng như vai trò tiên phong mở đường, đặt nền móng lý luận cho công cuộc phát triển văn hóa Việt Nam. Tinh thần chung của Đề cương vẫn là “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt các văn kiện sau này của Đảng về văn hóa, văn nghệ.

(GS.TS TỪ THỊ LOAN, Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam)

Tư tưởng của Đề cương đã tạo nên sức mạnh tổng hợp

Quán triệt sâu sắc các Nghị quyết và thực hiện quan điểm xuyên suốt của Đảng: “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là sức mạnh nội sinh, động lực quan trọng để phát triển đất nước”, cùng với việc nghiên cứu, vận dụng những tư tưởng của Đề cương về văn hóa Việt Nam, Đảng bộ tỉnh Nam Định luôn coi trọng vai trò của văn hóa thông qua việc ban hành các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, đề án quan trọng để tập trung xây dựng và phát triển văn hóa trong thời kỳ mới; tập trung xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh và xác định đây là yếu tố quan trọng, là động lực để thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Theo đó, Nam Định đã đầu tư xây dựng, hoàn thiện hệ thống cơ sở vật chất và các thiết chế văn hóa phục vụ nhu cầu hưởng thụ văn hóa, tinh thần cho các tầng lớp nhân dân. 100% xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh đều có nhà văn hóa; 100% thôn, xóm có nơi sinh hoạt văn hóa. Công tác bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa được chú trọng…

Tư tưởng của Đề cương về văn hóa Việt Nam đã tạo nên sức mạnh tổng hợp, nguồn lực nội sinh quan trọng thúc đẩy kinh tế - xã hội của tỉnh Nam Định ngày càng phát triển theo hướng hiện đại, bền vững; tiếp tục đóng góp vào sự nghiệp phát triển văn hóa, để văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần của xã hội, là động lực thúc đẩy phát triển bền vững đất nước.

(Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Nam Định LÊ QUỐC CHỈNH)

Thực hành văn hóa từ trong gia đình - nhà trường - xã hội

Dưới ánh sáng của Đề cương về văn hóa Việt Nam và đường lối văn hóa của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh, với những nỗ lực cao nhất và những lợi thế sẵn có của mình, đặc biệt là trong bối cảnh toàn tỉnh đang nỗ lực triển khai Nghị quyết số 54-TW/NQ của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển Thừa Thiên Huế đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Thừa Thiên Huế đã và đang hành động để phát triển nhanh và bền vững theo hướng tiếp nối, hài hòa giữa bảo tồn và phát triển bền vững, giữa truyền thống và hiện đại…; nỗ lực phát huy các giá trị văn hóa Huế, góp phần phục hưng các giá trị, bản sắc văn hóa Việt Nam, chuẩn mực con người Việt Nam.

Thừa Thiên Huế xác định luôn đề cao văn hóa dân tộc, thực hành văn hóa phải từ trong mỗi gia đình - nhà trường - xã hội. Trong quá trình hội nhập, địa phương đang đứng trước nhiều vấn đề do tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường. Với mong muốn phát huy sức mạnh mềm của văn hóa dân tộc, Thừa Thiên Huế đã tập trung nhiều biện pháp đồng bộ, kịp thời để bảo vệ, gìn giữ và phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp. Đồng thời, tích cực tuyên truyền, lan tỏa những đức tính tốt đẹp của con người Huế, văn hóa Huế. Không ngừng làm giàu truyền thống và bản sắc văn hóa của vùng đất cùng bằng nhiều biện pháp, kiên quyết ngăn chặn sự xâm nhập lối sống, hành vi lệch chuẩn, phản cảm trái với thuần phong, mỹ tục truyền thống, trào lưu văn hóa độc hại ảnh hưởng đến đời sống văn hóa tốt đẹp của nhân dân…

(Ông PHAN NGỌC THỌ, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế)

Vì một nền nghệ thuật gắn bó với vận mệnh dân tộc

Đề cương đặc biệt nhấn mạnh đến tầm quan trọng của nghệ thuật. Trải qua thời gian và những sáng tạo không ngừng của các thế hệ người dân Việt Nam, nghệ thuật đã được kết tinh thành nhiều giá trị độc đáo, tạo thành bản sắc văn hóa dân tộc. Sức mạnh của những tác phẩm nghệ thuật có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giáo dục, hình thành nhân cách, lối sống tốt đẹp cho con người.

Nghệ thuật có vai trò, sức mạnh vô cùng lớn trong việc đấu tranh, giải phóng dân tộc, ngợi ca cái đẹp, bảo vệ lẽ phải, sự công bằng. Dưới sự soi chiếu của Đề cương về văn hóa Việt Nam, nghệ thuật Việt Nam đã và đang phát triển mạnh mẽ. Đội ngũ văn nghệ sĩ nước nhà vẫn đang ngày ngày đi theo chân lý của bản Đề cương, cho ra đời nhiều tác phẩm văn học, nghệ thuật chất lượng; nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho nhân dân, góp phần làm đẹp cho đời.

(TS CAO VĂN CHÓNG, Phó Giám đốc Sở VHTTDL Bình Dương)

Trọng tâm là phát triển con người có lối sống tốt đẹp

Nhờ định hướng Đề cương về văn hóa Việt Nam, trong thời kỳ đổi mới, Đảng ta tiếp tục phát huy những thành quả đạt được, ban hành nhiều quyết sách quan trọng về văn hóa. Thực hiện theo quan điểm chỉ đạo của Đảng về văn hóa và nguyên tắc vận động của bản Đề cương về văn hóa, TP.HCM đã đạt nhiều kết quả trong giữ gìn và phát huy bản sắc nền văn hóa dân tộc. Phong trào TDĐKXDĐSVH có nhiều mô hình mới, cách làm hay được nhân rộng. Các thiết chế văn hóa cơ sở được quan tâm đầu tư. Hoạt động văn học, nghệ thuật, hoạt động có bước phát triển; định hướng sáng tác tác phẩm mang tính hiện thực, nhân văn, phản ánh các thành tựu phát triển văn hóa của thành phố và đất nước, hướng đến các yếu tố chân - thiện - mỹ… Thành phố cũng nỗ lực tạo điều kiện thuận lợi cho các loại hình dịch vụ văn hóa phát triển, hình thành các đơn vị văn hóa, doanh nghiệp văn hóa…

(Ông PHAN NGUYỄN NHƯ KHUÊ, Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy TP.HCM)

 

Đề cương về văn hóa Việt Nam là minh chứng thiết thực soi chiếu trong lĩnh vực hoạt động Điện ảnh

Hệ giá trị của bản Đề cương là minh chứng thiết thực soi chiếu trong lĩnh vực hoạt động Điện ảnh. 10 năm sau khi Đề cương ra đời, ngày 15.3.1953, tại khu Đồi Cọ thuộc xã Điềm Mặc, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 147/SL thành lập “Doanh nghiệp quốc gia chiếu bóng và chụp ảnh Việt Nam” - tiền thân của Điện ảnh cách mạng Việt Nam. Từ đó, ngành Điện ảnh cách mạng Việt Nam chính thức ra đời và từng bước phát triển. Kể từ đó các nhà làm phim đã tạo ra nhiều tác phẩm điện ảnh vừa mang tính khoa học, vừa mang tính đại chúng và vừa mang tính dân tộc.

Điện ảnh Việt Nam hôm nay mang nhiều sắc diện mới, không chỉ có dòng phim về đề tài chiến tranh cách mạng, đề tài lịch sử, cuộc sống con người trong thời kỳ đổi mới do nhà nước đặt hàng mà còn có dòng phim điện ảnh tư nhân với những bộ phim hướng tới tính giải trí và doanh thu cao, khẳng định tính đại chúng. Bên cạnh đó còn có dòng phim độc lập. Bối cảnh này rất cần sự động viên, khuyến khích của Nhà nước để trong không gian tự do sáng tác, các nghệ sĩ trẻ có điều kiện thể hiện những ý tưởng của mình, góp phần định hình vị trí của nền điện ảnh Việt Nam trên bản đồ điện ảnh thế giới trong tương lai.

(PGS.TS ĐỖ LỆNH HÙNG TÚ, Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam)

Văn hóa dân tộc phải phục vụ chính người dân Việt Nam

Vấn đề dân tộc và đại chúng trong bản Đề cương về văn hóa Việt Nam đã thể hiện rất sâu sắc và mạnh mẽ trong văn hóa văn nghệ dân gian Việt Nam. Xét cho cùng, văn hóa tất cả các nước trên thế giới hiện nay đều phải quay về tính dân tộc. Cũng giống như trong một gia đình, tốt trong gia đình thì mới tốt với xã hội. Văn hóa dân tộc không phải chỉ để đem ra nước ngoài phô diễn mà còn để phục vụ cho chính người dân Việt Nam.

Chúng ta đúng đắn khi coi văn hóa là một mặt trận trong chiến đấu và xây dựng. Trong giai đoạn trước, tất cả mọi nguồn lực vật chất và tinh thần của con người được tận dụng để hướng tới chiến thắng cuối cùng. Điều này được thể hiện rất rõ trong hai cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc. Tuy nhiên trong xây dựng, nhất là xây dựng đời sống cho toàn xã hội thì không phải lúc nào cũng nhìn được rõ động lực ấy của văn hóa. Khi đất nước còn nhiều khó khăn, kinh tế được ưu tiên phát triển. Không có sự nhìn nhận về vai trò của văn hóa thì nhiều giá trị văn hóa bị đánh mất. Thiết nghĩ đến lúc này, nhận thức về động lực và sức mạnh nội sinh của văn hóa cũng cần phải được hiểu một cách thông suốt và nhuần nhuyễn; không chỉ ở những người đứng đầu các bộ, ngành, mà phải lan tỏa sự hiểu biết ấy ra toàn xã hội. Có như vậy, mới thấy được động lực và sức mạnh nội sinh thực sự của văn hóa đối với sự phát triển đất nước.

(GS.TS LÊ HỒNG LÝ, Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam)

Cần phải thường xuyên quán triệt thực hiện quan điểm “văn hóa là một mặt trận”

Trong điều kiện cả nước hòa bình thống nhất (đã hoàn thành cách mạng giải phóng dân tộc) cùng đi lên chủ nghĩa xã hội, bước vào thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế sâu rộng, cần phải kiên quyết đấu tranh đẩy lùi các tệ nạn xã hội, chống tham nhũng, lãng phí, kiên quyết ngăn chặn sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên có chức có quyền, chống lại sự “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đang có nguy cơ đe dọa sự tồn vong của chế độ. Đó chính là công cuộc “cải tạo xã hội” mà Đề cương về văn hóa Việt Nam đã từng đề cập cách đây 80 năm và cũng là yêu cầu của cuộc cách mạng văn hóa hết sức cấp bách trong sự nghiệp cách mạng nước ta.

Ngày nay, chúng ta cần phải thường xuyên quán triệt thực hiện quan điểm “văn hóa là một mặt trận” trong tiến trình cách mạng Việt Nam, để phát huy mạnh mẽ vai trò của các chiến sĩ văn hóa trên mặt trận tư tưởng, kiên quyết đấu tranh loại bỏ những gì“cũ kỹ hư hỏng để tạo ra những cái mới mẻ tốt tươi” như Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn trong bản Di chúc thiêng liêng. Bên cạnh việc phê phán cái xấu, cái tiêu cực, cần phải tiếp tục đẩy mạnh xây dựng và lan tỏa vẻ đẹp giá trị văn hóa, chuẩn mực con người Việt Nam hiện nay, để thực hiện “lấy cái đẹp dẹp cái xấu”, phấn đấu hoàn thành công cuộc “cải tạo xã hội” theo tinh thần Đề cương vềvăn hóa Việt Nam năm 1943, đẩy mạnh sự nghiệp xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc trên những tầm cao mới.

(PGS.TS NGUYỄN TOÀN THẮNG, Vin Văn hóa và Phát triển, Học vin Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh)

Nhận thức về vị trí, vai trò của văn hóa ngày càng sáng rõ, hợp quy luật

Từ Đề cương về văn hóa Việt Nam năm 1943 theo tiến trình lịch sử 80 năm qua, những định hướng về văn hóa của Đảng trong các đại hội đã thể hiện sự phát triển tư duy lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn lịch sử cách mạng ở Việt Nam, làm cho nhận thức về vị trí, vai trò của văn hóa ngày càng sáng rõ, phát triển, hợp quy luật và hiệu quả cao. Đó là văn hóa từ con người, vì con người, bằng con người theo hệ thống quan điểm của Đảng từ năm 1943 và được kế thừa, phát triển, đổi mới trong các văn kiện đại hội một cách phù hợp với thực tiễn cách mạng ở Việt Nam.

Cùng với tiến trình đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và phát triển đất nước Đề cương về văn hóa Việt Nam năm 1943 ngày càng được khẳng định là “tuyên ngôn”, “cương lĩnh” và mang giá trị “soi đường cho quốc dân đi” của nền văn hóa mới - cách mạng, đột phá ở Việt Nam theo khuynh hướng xã hội chủ nghĩa.

Đề cương về văn hóa Việt Nam năm 1943 và đường lối văn hóa văn nghệ của Đảng Cộng sản Việt Nam - là chân lý. Nó đang đòi hỏi những cán bộ lãnh đạo của Đảng, của tổ chức quản lý văn hóa trong suy nghĩ, hành động phải coi trọng nó như kinh tế, chính trị và đừng biến văn hóa thành phương tiện “hành chính hóa” của mình!

(PGS.TS TRẦN TRÍ TRẮC, Hi Nghệ sĩ sân khấu Vit Nam)

Phải bắt đầu nghĩ đến những chân tri rng lớn hơn

Những định hướng nền tảng do Đề cương về văn hóa Việt Nam được khai mở từ cách đây 80 năm đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Tuy nhiên, không phải không có lý khi có ý kiến cho rằng, điều đó cũng có nghĩa là dù trải qua những chặng đường gian khổ, cả đất nước đã phấn đấu hy sinh không ngừng và đạt được rất nhiều kỳ tích trong lịch sử hiện đại, nhưng chúng ta vẫn cảm nhận rất rõ rằng con đường do Đề cương về văn hóa Việt Nam năm 1943 đặt nền móng trên những mức độ, phương diện nhất định so với ước vọng chung của cả dân tộc vẫn chưa thật sự hoàn thành về đích. Một khẩu hiệu sẽ không còn cần thiết khi sứ mệnh của nó đã hoàn thành, giống như không ai giương cao khẩu hiệu đánh đuổi giặc ngoại xâm khi sự nghiệp giải phóng dân tộc đã hoàn thành. Trong khi đó, yêu cầu xây dựng một nền văn hóa dân tộc - khoa học - đại chúng dường như đòi hỏi chúng ta hôm nay không những vẫn phải tiếp tục mà thậm chí có khi còn bức thiết hơn khi đứng trước rất nhiều câu hỏi: Ngày hôm nay chúng ta đã đạt đến trạng thái văn hóa dân tộc như thế nào? Nền văn hóa Việt Nam ngày nay đã hấp thụ và bao hàm những giá trị khoa học thời đại ra sao? Tính chất đại chúng của nền văn hóa Việt Nam như hôm nay có phải thật sự đã là điều chúng ta mong muốn?... Như là một sứ mệnh, một yêu cầu phát triển tất yếu của dân tộc, chúng ta cần phải phấn đấu để không chỉ cho một hành trình về đích mà còn phải bắt đầu nghĩ đến những chân trời rộng lớn hơn.

(TS NGUYỄN ĐỨC HẠNH, Hc viện Báo chí và Tuyên truyền)

Khi văn hóa là một trong ba mt trn...

Sau Hội thảo lần này, chúng ta nên xác định đã đến lúc phải thực sự tăng cường đầu tư cho văn hóa - giáo dục. Đừng mải mê chạy theo phát triển kinh tế - xã hội mà quên mất, phát triển văn hóa - giáo dục là một trong những nhiệm vụ phải được ưu tiên thực hiện. Những giá trị văn hóa đôi khi không thể mua được bằng tiền. Nhưng nếu biết cách đầu tư, nhân rộng, những giá trị văn hóa ấy lại hoàn toàn có thể đem lại nhiều lợi ích cho phát triển kinh tế. Đây cũng chính là tinh thần của Đề cương về văn hóa Việt Nam khi xác định mặt trận văn hóa là một trong ba mặt trận cùng với kinh tế, chính trị.

Phát triển văn hóa cũng chính là góp phần vào phát triển con người Việt Nam toàn diện. Trong đó, văn hóa học đường cần được quan tâm, đầu tư đúng mức. Hiện nay, văn hóa ứng xửtrong học đường đang rơi vào tình trạng đáng báo động. Chính vì lẽ đó, cần đồng bộ nhiều giải pháp để giải quyết. Bộ VHTTDL và Bộ GD&ĐT phải sớm chung tay, hướng tới xây dựng vàthực hiện văn hóa học đường vừa theo truyền thống văn hóa Việt Nam, vừa mang tính chất hiện đại. Xây dựng môi trường văn hóa học đường thân thiện, lành mạnh sẽ tạo tiền đề để mỗi cá nhân phát triển, đóng góp vào sự phát triển chung của quốc gia.

(ThS TRẦN TRUNG HIẾU, giáo viên môn Lịch sử, Trường THPT Chuyên Phan Bội Châu, Nghệ An)

Nhóm PHÓNG VIÊN VĂN HÓA; ảnh: TRẦN HUẤN

Print

Hãy Đăng nhập hoặc Đăng ký đăng nhận xét.

Danh mục bài viết

«Tháng Ba 2024»
T2T3T4T5T6T7CN
26
27
28
29
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
2021222324
25262728293031
1234567

© BÁO VĂN HÓA ĐIỆN TỬ
Cơ quan chủ quản: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
Giấy phép Báo điện tử số: 422/GP-BTTTT cấp ngày 19.8.2016
Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa. Mọi hành động sử dụng nội dung đăng tải trên Báo điện tử Văn hóa tại địa chỉ www.baovanhoa.vn phải có sự đồng ý bằng văn bản của Báo điện tử Văn hóa.
Liện hệ quảng cáo: 024.22415051

Tổng Biên tập:NGUYỄN ANH VŨ

Phó tổng Biên tập: PHAN THANH NAM

Phó tổng Biên tập: NGUYỄN VĂN MƯỜI

Tòa soạn: Số 33 ngõ 294/2 Kim Mã, phường Kim Mã, quận Ba Đình, TP Hà Nội
Điện thoại: 024.38220036 - FAX: 024.38229302
Email: baovanhoa@fpt.vn

Close 2024 Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa
Back To Top