VH- Tại Hội thảo tổng kết 15 năm thực hiện Pháp lệnh Thư viện do Bộ VHTTDL tổ chức ngày 10.8 tại TP.HCM, bà Vũ Dương Thúy Ngà, Vụ trưởng Vụ Thư viện cho biết: Hiện cả nước có một Thư viện Quốc gia, 63 thư viện cấp tỉnh, thành và hàng nghìn thư viện-tủ sách cấp xã và cơ sở.

Gần 400 thư viện các trường đại học hoặc tương đương, khoảng 26.000 thư viện trường phổ thông các cấp, hơn 100 thư viện các cơ quan nhà nước và khoảng trên 90 thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng.
Trong số này, nhiều thư viện cấp tỉnh chưa có trụ sở độc lập như: Hòa Bình, Hà Nam, Bắc Kạn, Lào Cai… nên phải ghép chung với đơn vị khác. Hệ thống thư viện công cộng, đặc biệt là thư viện cấp quận, huyện gặp khó khăn kéo dài về cơ sở vật chất, phần lớn là nhà cấp 4 chật chội, thậm chí bị ghép chung không đảm bảo về diện tích kho, không gian phục vụ bạn đọc… Mạng lưới thư viện trong các trường phổ thông cũng không đạt chuẩn về cơ sở vật chất và trang thiết bị. Đó là chưa kể đến những khó khăn về kinh phí hoạt động, đội ngũ nhân lực, trình độ chuyên môn… khiến phần lớn hệ thống thư viện gần như chỉ hoạt động cầm chừng, thiếu sức thu hút bạn đọc.
Bên cạnh đó, nhiều nội dung quy định trong hệ thống pháp luật về thư viện đã lạc hậu, thiếu thống nhất, chồng chéo và không tương thích với một số lĩnh vực liên quan khác chậm được sửa đổi, bổ sung. Cụ thể, Pháp lệnh Thư viện hiện hành chưa điều chỉnh mô hình thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng, trong khi cả nước hiện có 91 thư viện tư nhân đang hoạt động. Thiếu quy định về phạm vi quy hoạch thư viện, thẩm quyền thành lập, thủ tục đăng ký hoạt động thư viện. Quy định về nộp lưu chiểu và chuyển giao xuất bản phẩm cũng không còn phù hợp với Luật Xuất bản; quy định về phân hạng thư viện cũng chưa hợp lý, không phù hợp với phân loại của quốc tế…
Góp ý tại hội thảo, nhiều đại biểu nhấn mạnh đến sự cần thiết sớm có Luật Thư viện nhằm tạo điều kiện cho hệ thống thư viện phát triển bền vững. Trong đó có việc ưu tiên đầu tư và bảo đảm các nguồn lực cho phát triển thư viện công cộng - một thiết chế rất cần thiết cho việc học tập suốt đời của mọi người dân. Đồng thời chú trọng phát triển thư viện trong các trường phổ thông nhằm xây dựng, hình thành thói quen đọc cho trẻ em ngay từ lúc biết đọc để góp phần xây dựng “thế hệ đọc tương lai” - một mục tiêu trong Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Trước những trăn trở của nhiều đại biểu, bà Ngà cho biết, sắp tới nếu có xây dựng dự thảo luật, Vụ Thư viện sẽ tiếp tục tổ chức lấy ý kiến của các Bộ ngành Trung ương và địa phương trong cả nước để có cơ sở điều chỉnh những bất cập, hạn chế trong pháp luật hiện hành. Trong điều kiện chưa xây dựng dự thảo luật, sẽ có văn bản hướng dẫn cụ thể để tháo gỡ những khó khăn trước mắt, tạo thuận lợi cho hệ thống thư viện hoạt động và đáp ứng nhu cầu của cộng đồng.

Hoàng Quân